Diz Protez Revizyonu

Genç yaşlarda ve özellikle aktif bir yaşam tarzını sürdürenlerde, zamanla diz protezi yıpranıp ve fonksiyonu bozulabilir. Ancak günümüzde yeni geliştirilen üst düzey teknolojik protezler ve kinematik cerrahi teknik, robot eşliğinde diz protez ameliyatı gibi uygulamalar ile genç ve aktif kişilerde protez ömrü daha da uzatılabilmektedir.  

Enfeksiyon: Diğer ameliyatlarda olduğu gibi diz protezinden sonra da görülebilen potansiyel bir komplikasyondur. Hastanedeyken, eve gittikten sonra ve yıllar sonra bile ortaya çıkabilir. Diz protez ameliyatından sonra enfeksiyon riski %1’den azdır. Enfeksiyon gelişirse sonrasında protezde gevşeme olur. Bu durumdaki hastalarda dizde ağrı, şişlik, kızarıklık, ısı artışı  ve bazen akıntı gibi yakınmalar olur.

Enfeksiyon erken tespit edildiğinde; yıkama, cerrahi temizlik(debridman), metal parçalar yerinde bırakılarak plastik ara parçası değiştirilmesi ile uygulanan tedavi yeterli olur. Ancak geç ortaya çıkan veya geç tespit edilen enfeksiyonlarda 2 aşamalı revizyon ameliyatı yapılır. İlk aşamada protez çıkarılır, eklem içi temizlenerek yıkanır ve antibiyotik ilave edilmiş çimento dolgusu ekleme yerleştirilir. Birkaç ay sonra verilen antibiyotik tedavi sonrası enfeksiyon durumu düzeldiği saptandığında 2. aşamaya geçilir ve yeni bir diz protezi ameliyatı yapılır.

Dizde boşluk ve dengesizlik: Zamanla diz protezinde oluşan aşınma ve yıpranma sonrasında diz eklemini destekleyen ve dengeleyen bağların işlevi bozulabilir. Ayakta dururken, dizi hareket ettirirken veya yürürken gerekli olan bağ dengesi bozulduğu için dizin işlevleri bozulur. Bu durumda dizdeki yıpranan protez parça veya parçaları değiştirmek için revizyon ameliyatı yapılır.

Sertlik: Bazen diz protez ameliyatından sonra günlük aktiviteleri gerçekleştirmek için gereken eklem hareket açıklığında kısıtlılık gelişebilir. İyileşme döneminde eklem çevresinde oluşan aşırı iyileşme dokusundan kaynaklanabilir. Erken dönemde eklem hareketlerini açmak için  “anestezi altında manipülasyon” yapılır.

Aşınma ve gevşeme: Zamanla protez parçaları arasında oluşan sürtünmeden dolayı protez parçalarında aşınma, yıpranma, gevşeme ve kırık meydana gelebilir. Diz protezinin işlevsel olması için, protezin kemiğe iyi bir şekilde sıkıca tutunması gerekir. Bunun için çoğunlukla çimento kullanılmaktadır. Ancak zamanla protezin kemik tutunması zayıflarsa protez gevşeyebilir ve diz ağrılı hale gelebilir.

Gevşemenin nedenleri her zaman net değildir. Diz eklemini zorlayan aktiviteler, erken yaslarda aktif olanlarda yapılan diz protezi, aşırı kilo ve protezin iki metal bileşeni arasındaki plastik ara parçanın aşınması sebep olabilecek faktörlerdir.

İnsert denilen plastik ara parçanın aşınmasından dolayı ortaya çıkan küçük parçacıklar eklemde birikir ve vücudun bağışıklık sistemi bunlara karşı bir reaksiyon geliştirir. Oluşan bu tepki ile protez etrafındaki sağlıklı kemikte osteoliz adı verilen kemik yıkımına neden olur. Oluşan osteoliz ile protez destek olan kemikte yıkım oluşur ve protez kemik tutunması zayıflar ve protezde gevşeme olur. Gevşeme sonrası dizin dengesi bozulur ve ağrıya sebep olur. Böyle bir durumda diz protez revizyonu ameliyatı yapılması gerekir.

Protez çevresinde oluşan kırıklar; Bu kırıklar diz protezinin bileşenleri etrafında kemikte oluşan kırıklardır. Bu kırıklar çoğunlukla bir düşmenin sonucudur ve genellikle diz protez revizyonu ameliyatı gerektirir. Revizyon ameliyatında ne yapılacağına karar vermek için kemiğin kalitesi, kırığın tipi ve yeri, protezin gevşek olup olmadığı gibi faktörlerin değerlendirilmesi gereklidir.

Diz protez revizyon ameliyatı öncesi yapılan tetkikler

Dizin durumu hakkında daha fazla bilgi edinmek için bazı laboratuvar tahlilleri ve radyolojik görüntüleme tetkiklerinden yararlanılır.

Laboratuvar testleri; enfeksiyonun olup olmadığını belirlemek için kan testleri istenir. Ayrıca dizde ve protezde gevşeme olan durumlarda enfeksiyonun ayırt edilmesi için eklem içinden alınan sıvı örneği incelemesi gerekebilir. Bir şırınga kullanılarak eklemden alınan sıvıda enfeksiyon olup olmadığını belirlemek için çeşitli laboratuvar analizleri yapılır.

Diz protez revizyon ameliyatı, ilk yapılan diz protezine göre daha karmaşıktır ve daha uzun sürer. İlk diz protez ameliyatları 40 dakika civarında sürerken, protez revizyon ameliyatları 1-2 saat sürebilir. Diz protez revizyon ameliyatında; önceki diz ameliyatındaki yara izinin olduğu yerden ekleme ulaşılır. Enfeksiyon olup olmadığı tekrar değerlendirilir. Protezin hangi parçalarının yıprandığı, gevşediği veya yerinden çıktığını saptamak için protezin tüm metal ve plastik parçaları değerlendirilir. Kemiği korumak için protez parçaları dikkatli bir şekilde çıkarılır. Daha önce çimentolu protez kullanılmışsa, çimento artıkları temizlenir. Bu aşamadan sonra revizyon protezi için kemik yüzeyleri hazırlanır.

Her ameliyatta olduğu gibi, diz protez revizyonu cerrahisinde de bazı riskler vardır. İlk yapılan  diz protezinden daha uzun ve daha karmaşık olduğu için, komplikasyon riski de daha yüksektir. Diz protez revizyonunda olası riskler ve komplikasyonlar; yara yerinde açılma,

Enfeksiyon, kanama, hareket kısıtlılığı ve sertlik, kemikte kırık, sinir veya damar hasarı, damarda pıhtı oluşumu, akciğer embolisi olarak sıralanabilir.