Diz artroskopisi - Turan&Turan

Diz artroskopisi nedir ?

Artroskopi kelimesi eski Yunancadan; arthros (eklem) ve scopos (bakmak) kelimelerinden türetilmiştir. Günümüzde ortopedi hekimlerinin uyguladığı, eklemlerin içi ve çevresinin görüntüsünü ekranda izleyerek hasarlı dokuların saptanmasını ve tedavisini sağlayan kapalı cerrahi yöntemidir. Geçmişte, diz eklem içine erişim sağlamak için artrotomi denilen açık eklem ameliyatı uygulanırdı. Dize büyük bir kesi yapılarak diz kapağının yerinden kaldırılır ve eklem açığa çıkartılarak cerrahi işlem yapılırdı. Bu yöntem diz çevresindeki dokuların kesilmesine yol açan travmatik bir cerrahiydi, ve ameliyat sonrası hastalar ağrılı ve hareket etmekte zorluk çeker durumda olurlardı. Bu sorunu çözmek için geliştirilen artroskopik cerrahi yöntemi minimal girişimsel bir tekniktir, yani çevre dokulara hasar vermeden cerrahi tedavinin uygulanmasını sağlar.

Diz artroskopi işlemi için dize iki yerden küçük cilt kesileri yapılır. Kesinin birinden, kalem büyüklüğünde içinde video kamera olan artroskop aleti, diğerinden de cerrahi aletler ile ortopedi doktoru diz eklem içindeki yapıları bir ekrandan izleyerek cerrahi işlemi gerçekleştirir. Artroskopik cerrahi ile dokulara hasar vermeden uygulanan tedavi sonucunda hastalar daha kolay iyileşirler.

Genellkle diz artroskopisi iki amaçla uygulanır. Birincisi; tanısal artroskopi olup, ortopedi hekimi dizin içindeki yapıları inceleyerek ağrıya yol açan sorunu saptar. Eğer eklem içinde hasarlı veya sorunlu bir durum yoksa, işlemi sonlandırabilir. Ancak örneğin menisküs yırtığı gibi bir sorun belirlenirse, hekim gerekli cerrahi müdahaleyi yapar. Bu cerrahi işlem girişimsel artroskopi olarak tanımlanır. Artroskopi işlemi küçük kesiler ile yapıldığından, açık ameliyatlara göre daha az ağrılı olup, iyileşme süresi de çok daha kısadır.

Diz eklem yapısı

Diziniz vücudunuzdaki en büyük eklem ve en karmaşık eklemlerden biridir. Diz eklemini oluşturan yapılar;

Kemikler: Uyluk kemiğinin (femur) alt ucu, incik kemiğinin (tibia) üst ucu ve dizkapağı (patella) kemikleridir.
Menisküs: Menisküsler kalın, yarım ay şeklinde kıkırdaksı yastıkçıklardır. Dizde eklemin iç ve dış tarafında olmak üzere 2 tane menisküs vardır. Femur ve tibia kemikleri arasında “amortisör” görevi görürerek ekleme binen basıncın yayılarak dengelenmesini sağlarlar.

Bağlar: Kemikler birbirine bağlayan dokulara ligaman (bağ) ismi verilir. Dizdeki dört ana bağ, kemikleri bir arada tutarak, dizi sabitliğini korumasını sağlarlar. Bu bağlar; dizin her iki yanında bulunan iç yan bağ, dış yan bağ ve dizin iç orta kesiminde bulunan ön çapraz bağ ve arka çapraz bağdır.
Eklem kıkırdağı: Diz eklemini oluşturan yüzeyler olan femur ve tibianın uçları ile patellanın arkası eklem kıkırdağı ile kaplıdır. Kıkırdağın düzgün ve kaygan dokusu sayesinde dizin hareketleri sırasında, kemiklerin birbiri üzerinde düzgün bir şekilde kayarak sürtünmeden rahatça hareket etmesini sağlar.
Sinovyum: Diz eklemi, sinovyum adı verilen ince bir tabaka ile çevrilidir. Bu zar tabaka, kıkırdağı yağlayan ve hareket sırasında sürtünmeyi azaltan sinovyal sıvıyı salgılar.

Diz artroskopisi hangi durumlarda uygulanır?

Diz artroskopisi, diz ekleminin kıkırdak yüzeyine ve diğer yumuşak dokularına zarar veren birçok problemin tanı ve cerrahi tedavisinde ortopedi hekimi tarafından uygulanabilen kapalı bir cerrahi yöntemidir.

Dize tanısal artroskopi yapılarak, dirençli diz ağrılarında veya röntgen ve manyetik rezonans görüntüleme(MR) bulguları ile açıklanamayan diz ağrılarında nedenin saptanması sağlanır.

MR, yüksek duyarlılığa sahip bir radyolojik görüntüleme yöntemi olmasına karşın, bazen MR’da görülmeyen diz eklem sorunları, tanısal diz artroskopisinde saptanmaktadır. Tanısal diz artroskopisinin diğer önemli bir avantajı da, ortopedi cerrahının hem teşhis hem de cerrahi tedaviyi aynı seansta yapabilmesidir.

Diz artroskopisinin uygulandığı durumlar

Diz eklemindeki sorunu saptamada tanısal amaçlı
Menisküs yırtığı onarımı
Menisküs yırtık bölümünün çıkarılması
Ön çapraz bağ rekonstrüksiyonu
Arka çapraz bağ rekonstrüksiyonu
Kalınlaşmış sinovyal zarın çıkarılması
Kalınlaşmış bantların (plika) temizlenmesi
Hasarlanmış kıkırdak yüzeylerin düzeltilmesi
Eklem içindeki kemik veya kıkırdak parçalarının çıkarılması
Eklem içi kırıkların redüksiyonunda
Diz kapağı sorunlarının tedavisi
Diz eklemi enfeksiyonu tedavisinde
Diz eklem kireçlenmesinde eklem içinde takılmaya neden olan parçacıkların alınıp, eklemin temizlenmesi

Diz artroskopi ameliyatı

Diz artroskopisi spinal (belden aşağısının uyuşturulması) veya genel anestezi altında yapılabilir. Diz artroskopi işlemi için dize iki yerden küçük cilt kesileri yapılır. Kesinin birinden, kalem büyüklüğünde içinde video kamera olan artroskop aleti, diğerinden de cerrahi aletler sokularak dizin içine ulaşılır. Artroskop aletinden ekleme ışık verilir ve elde edilen dizin iç görüntüsü bir ekrana aktarılır. Ortopedi doktoru diz eklem içindeki yapıları ekrandan izleyerek cerrahi işlemi gerçekleştirir. Ameliyatın süresi dizdeki soruna ve uygulanacak cerrahi işlem bağlı olarak değişiklik gösterir. Çoğu diz artroskopi ameliyatı bir saatten az sürer. Diz artroskopisi ameliyatı tamamlandığında, açılan ufak kesi yerleri genellikle basit bir dikişle kapatılır ya da bandajla örtülür. Bu kesiler çok ufak oldukları için hızlı bir şekilde iyileşeceklerdir.

Diz artroskopisi genellikle hastanede kalmayı gerektirmeyen günübirlik yapılan bir ameliyattır. Hasta anestezinin etkisinden tam olarak çıkınca aynı gün evine gidebilir. Çoğu hasta, artroskopik cerrahiden sonra bilezikli bastona veya başka bir yardıma ihtiyaç duyar. Ortopedi hekimi uygulanan cerrahi işleme göre ayağa ne zaman ve ne kadar yük verebileceği konusunda hastaya bilgi verir. Diz artroskopisi sonrası iyileşme, geleneksel açık diz cerrahisindeki iyileşmeden çok daha hızlı olsa da, eve döndükten sonra doktorun talimatlarına uyulması önemlidir. Ameliyat sonrası verilen ev egzersiz programının düzenli uygulanması gereklidir. Egzersiz hem diz hareketini arttırmaya hem de diz çevresi kasların güçlenmesin. sağlayacaktır. Diz artroskopisi sonrası iyileşme süresi dizdeki soruna ve uygulanan cerrahi işleme göre değişir. Örneğin artroskopik menisküs ameliyatları sonrası iyileşme süresi; yalnız yırtık kısmın çıkarıldığı durumlarda 1-2 hafta, menisküs yırtık onarımlarından sonra ise 4-6 haftadır.

Diz artroskopisinde risk ve komplikasyonlar

Artroskopik cerrahi sonrası komplikasyon oranı açık cerrahilere göre daha düşüktür. Yine de her cerrahi işlemde olduğu gibi potansiyel riskler ve komplikasyonlar vardır. Bunlar çoğunlukla artroskopik işlemlerde daha düşük orandadır. Bazen dizinizdeki hasar, ameliyatla tamamen geri döndürülemeyecek kadar şiddetli olabilir. Diz artroskopisi ile ilgili riskler arasında; anestezi riskleri, ağrı, hareket kısıtlılığı, eklemde şişlik, eklem içinde kan toplanması, enfeksiyon, tromboflebit, kıkırdak hasarı, sinir zedelenmesi sayılabilir.

Sonuç

Diz artroskopisi bir çok diz probleminin hem tanı hem de tedavisinde başarı ile uygulanan kapalı bir ameliyat yöntemidir. Artroskopi küçük kesiler ile yapılan minimal girişimsel bir teknik olduğundan çevre dokulara hasar vermemektedir. Bu nedenle diz artroskopi ameliyatı sonrası hastalar daha az ağrılı olup, kısa sürede hareket etmeye başlarlar. Çoğu hasta diz artroskopisi sonrası kısa sürede eski yaşamına geri döner.