Gelişimsel Kalça Çıkığı

Çocuk Ortopedisi

Gelişimsel kalça çıkığı (kalça displazisi) nedir?

Kalça eklemi yüksek hareket yeteneği sayesinde ayakta durma, oturma, koşma, çömelme gibi pek çok hareketin gerçekleştirilmesinde önemli rol oynayan bir eklemdir. Sağlıklı bir eklemde anatomik yapı ve uyum son derece önemlidir.
Gelişimsel kalça çıkığı, bebeklerde ve küçük çocuklarda kalça ekleminin düzgün şekilde gelişmemesi sonucu ortaya çıkan durumdur. Femur adı verilen uyluk kemiğinin kalçayla birleştiği kısmı top şeklindedir ve kalça kemiğinde yuvarlak bir yuvaya oturarak eklem oluşturur. Bu ekleme, yapısından dolayı top ve yuva eklemi denir. Gelişimsel kalça çıkığı durumunda femur başı yerine sıkıca oturamaz, bu nedenle kalça eklemi uyumu bozulur. Kalça eklemindeki bu yapısal bozukluk bebek büyüdükçe ilerler. Eklem bazen tamamen yerinden çıkabilir.

Bebeklerde gelişimsel kalça çıkığı, çocuk ortopedisinde sık karşılaşılan hastalıklardan biridir. Özellikle kız çocuklarda erkek çocuklara göre daha sık görülen, erken dönemde tedavi edilmediği takdirde ciddi sakatlıklara yol açabilen bir hastalıktır.

Gelişimsel kalça çıkığı belirtileri, yeni doğan bebeklerde ve çıkık derecesi ağır olmayan küçük çocuklarda yürüyene kadar ortaya çıkmayabilir. Gelişimsel kalça çıkığı belirtilerinin aile tarafından fark edilmediği durumlarda çıkık, doktorun rutin kalça çıkığı muayeneleri sırasında fark edilebilir.

Gelişimsel kalça çıkığının belirtileri nelerdir?

Gelişimsel kalça çıkığı belirtileri şu şekildedir:

Dışa doğru dönen veya uzunlukları farklı görünen bacaklar,
Sınırlı hareket aralığı (örneğin bacakların dışa doğru makas şeklinde açılamaması),
Tek taraflı çıkıklarda simetrik olmayan bacak ve kalça kıvrımları,
Oturma, emekleme, yürüme gibi fonksiyonları içeren motor gelişimde gerilik,
Aksak yürüme,
Hareket esnasında kalça ekleminden ses gelmesi,
Kalçada genç yaşlarda başlayan ağrı,
Eklemde aşınmaya bağlı erken dönemde kireçlenme gelişimi.

Gelişimsel kalça çıkığının erken tanı ve tedavisi çok önemlidir. Tedavide geç kalınması durumunda ise ömür boyu süren kalça problemleri ile karşı karşıya kalınır.

Araştırmalara göre;

Gelişimsel kalça çıkığı 1 veya her iki kalçayı da etkileyebilir, ancak sol kalçada daha yaygındır.
Kızlarda ve ilk doğan çocuklarda daha yaygındır.
Her 1000 bebekten yaklaşık 1 veya 2’sinde tedavi edilmesi gereken gelişimsel kalça çıkığı görülmektedir.

Gelişimsel kalça çıkığı neden olur?

Bebeklerde gelişimsel kalça çıkığı nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte bu rahatsızlığa neden olabilecek faktörler şunları içerir:

– Anne rahmindeki düşük amniyon sıvısı seviyeleri,
– Doğuştan gelen çeşitli hastalıklar,
– Annenin hormonlarının çocuğun kalça ekleminde gevşeklik yapması,
– Bebeğin anne karnındaki kötü duruşları gibi nedenlerle doğuştan kalça çıkığı oluşabilir.

Gelişimsel kalça çıkığı için risk faktörleri nelerdir?

Kız çocuklarında daha fazla görülür.
Ailesinde kalça çıkığı olan çocukların kalça çıkığı olma ihtimali daha fazladır.
Doğuma bağlı olarak beynin oksijensiz kalması durumu olan serebral palsi (beyin felci) veya omurga kapanma defektleri gibi (spina bifida) gibi nörolojik sebepler de kalça çıkığı riskini arttırır.
Anne karnındaki bebeğin pozisyonuna bağlı olarak, ters doğumla (makat doğum) dünyaya gelen bebeklerde kalça çıkığı riski fazladır.
Kalça çıkığına eğilimi olan bir bebeğe doğduğu zaman yapılan kundaklama, bebekte kalça çıkığı olmasına neden olabilir.

Gelişimsel kalça çıkığında erken tedavi, bebeğin gelişimi ve geleceği için çok önemlidir. Risk faktörleri ve belirtiler değerlendirilerek, tedavinin en erken zamanda yapılması gerekir.

Gelişimsel kalça çıkığı tedavisi

İlk 6 ayda yapılan gelişimsel kalça çıkığında erken tedavi, sadece cihaz kullanımı ve basit bazı önlemlerle yapılabilir. Ortopedi doktoru tarafından reçete edilen ve takılan ortez (cihaz) bebeğin kalçalarını sabit konumda tutar ve gelişimin normal şekilde devamını sağlar. İlk 6 ayda yapılan tedavi sonucunda, tamamen iyileşme oranı %100’e yakındır.

İlk 6 aydan sonra yapılan tedavilerde cerrahi müdahale ile eklemin uygun konuma getirilmesi gerekebilir. Cerrahi işlemden sonra alçı uygulaması yapılır. Daha sonra eklemlerin düzeldiğinden emin olmak için kalçalar tekrar kontrol edilir. Gelişimsel kalça çıkığı fark edilmez ya da tedavi edilmezse, kalça eklemleri zamanından önce aşınır ve kişi daha 20’li yaşlardayken erken başlayan bir kireçlenme (eklem dejenerasyonu) meydana gelebilir. Gelişimsel kalça çıkığında erken tedavi, geleceği etkiler.

Gelişimsel kalça çıkığı önlenebilir mi?

Bebeklere kesinlikle kundak uygulaması yapılmamalıdır, bacaklar kundak içinde kalırsa kalça gelişimi yavaşlar.
Bebeğe kalça ve diz eklemlerini serbestçe hareket ettirebildiği rahat kıyafetler giydirilmelidir.
Emzirme sırasında bebeklerin bacaklarının bitişik pozisyonda tutulması, kalça gelişimini olumsuz etkiler.
Yeni doğan döneminden itibaren bebekler, kalçalarının normal gelişimini sağlayacak pozisyonda tutulmalıdır. Özellikle kanguru olarak adlandırılan cihazla taşıma çocuğun kalça gelişimi için uygun bir pozisyondur.

Araştırmalara göre;

Gelişimsel kalça çıkığı 1 veya her iki kalçayı da etkileyebilir, ancak sol kalçada daha yaygındır.
Kızlarda ve ilk doğan çocuklarda daha yaygındır.
Her 1000 bebekten yaklaşık 1 veya 2’sinde tedavi edilmesi gereken gelişimsel kalça çıkığı görülmektedir.

Gelişimsel kalça çıkığında erken tedavi çok önemlidir. Tanı konulma süresi geciktikçe cerrahi tedavinin daha güç olacağını ve erken yaşta eklem dejenerasyonu gelişebileceğini unutmayın.
Kemik ve eklem sağlığı ile ilgili daha fazla bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.