Kuyruk sokumu ağrısı yaşam kalitesini olumsuz etkileyen, sosyal uyumu bozan bir durum olması nedeniyle tedavisi için sık sık hekimlere başvurulmakta ve çareler aranmaktadır. Bu yazıda bu konu ile ilgili aydınlatıcı pratik bilgiler verilmiştir.
Kuyruk Sokumu Neresidir? Kuyruk Sokumu Ağrısı Nedir?
İnsanlarda omurganın alt ucu bölgesine kuyruk sokumu denmektedir. Bu bölge makat bölgesinin hemen üzeridir. Tıptaki adı “Koksiks” tir. (Resim 1). Bu bölgedeki ağrılara genellikle kuyruk sokumu ağrısı ya da koksigodini diyoruz.
Kuyruk Sokumu Neden Ağrır?
Koksigodini olarak da bilinen kuyruk sokumu ağrısı, birçok nedene bağlı olarak oluşur. Kalça üzerine düşme, iltihap, tümör, kıl dönmesi gibi sebeplerden dolayı farklı şiddetlerde kuyruk sokumu ağrısı yaşanabilir.
- Düşme ve diğer sebeplerle kuyruk sokumu bölgesine ya da kemiklere darbe almak
- Kuyruk sokumu kemiği kırığı oluşması
- Uzun süre oturmak ya da ayakta kalmak
- Aşırı kilolu ya da zayıf olmak
- Bozuk oturuş pozisyonu
- Omurga bozuklukları
- Doğuştan kuyruk sokumu bozuklukları
- Tümör
- Enfeksiyon
- Bel fıtığı
- Makat ameliyatları
- Ağır kaldırmak
- Uzun süre hareketsiz kalmak
- Kadınlar için doğum sırasında kırık oluşması
Travma (düşme, çarpma, trafik kazası) kuyruk sokumu bölgesinde doku, kas ve kemik zedelenmelerine, kırıklara ve yaralanmalara neden olabilir. Bu da kuyruk sokumu ağrısına yol açabilir.
Uzun süre boyunca sert zemin üzerinde oturmaktan kaynaklanan, kuyruk sokumu kemiğinin periost olarak da bilinen kemik zarındaki ödem oluşması ağrıya neden olur.
Kuyruk sokumu bölgesinde oluşan apseler, kıl dönmeleri ağrıya sebep olabilir. Kıl dönmesi bu bölgede enfeksiyona ve ağrıya sebep olabilir.
Kuyruk Sokumu Ağrısının Belirtileri Nelerdir?
Bu belirtilerin şekli ve şiddeti kişiden kişiye farklılık gösterebilir.
Yaygın olarak kuyruk sokumu ağrısı belirtileri şunlardır:
- Oturup kalkarken kuyruk sokumu bölgesinde şiddetli ağrı
- Kuyruk sokumu bölgesine temas edildiğinde hissedilen acı ve ağrı hissi
- Büyük abdest yapma esnasında ağrı
- Kadınlar için cinsel ilişki sırasında ağrı
- İltihap ve apse varsa kuyruk sokumu bölgesinde şişlik, kızarıklık ve ağrı
Sert zeminde oturma, ağır kaldırma, merdiven inip çıkma esnasında ağrı şiddeti artabilir. Yine bisiklete binmek ve araç kullanmak ağrının şiddetini artırabilir.
Hamilelik ve Kuyruk Sokumu Ağrısı
Hamilelikte bebeğin büyümeye başlamasıyla kuyruk sokumu bölgesi ve koksiks bölgesine bası yaparak kuyruk sokumu ağrısı (koksigodini) ortaya çıkabilir. Ayrıca hamilelikte hormonların etkisi ile eklem bağları gevşer ve daha hareketli hale gelir. Koksiks kemiği de artan yükün etkisiyle daha fazla eğilerek kuyruk sokumu ağrısına neden olur. Ayrıca normal doğum esnasında bebek başı bu koksiks kemiğini iterek kırılmasına ve ağrıya sebep olabilir.(Resim 2).
Kuyruk Sokumu Ağrısı Teşhisi Nasıl Yapılır?
Kuyruk sokumu ağrısının teşhisi, muayene ve görüntüleme yöntemleri yardımıyla yapılır. Hekim, muayenede hastaların kuyruk sokumuna elle temasta bulunabilir. Koksiks üzerine parmakla basmakla ağrı duyuluyorsa Koksigodiniden şüphelenilir.
Bazı durumlarda parmakla makattan muayene gerekebilir, hekim parmakla koksiks kemiğinin durumunu, iç organlarla ilişkisini kontrol edebilir.
Röntgen, BT, MR teşhis için kullanılan görüntüleme yöntemleridir (Resim 3). Bu yöntemlerle kuyruk sokumu bölgesinde kırık, iltihap, tümör gibi patolojiler olup olmadığı değerlendirilir.
Kuyruk Sokumu Ağrısı Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi, hastalığın şiddeti ve hastaların genel sağlık durumlarına göre planlanır. Fizik tedavi, kortikosteroid enjeksiyonları, anestezi altında manipülasyon, cerrahi müdahale temel tedavi yöntemleri arasında bulunur. İlaç tedavileri genellikle ağrıların azaltılması ya da tamamen kesilmesi amacıyla kullanılır, aynı zamanda diğer yöntemlerin tedavi planının da bir parçasıdır.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon kuyruk sokumu ağrısı tedavisinde faydalı olabilmektedir. Ağrıların şiddetini azaltmak için hastalara egzersiz uygulamaları önerilebilir.
Anestezi altında manipülasyon tekniği, genellikle yüz güldürücü sonuçlar veren bir tekniktir. Anestezi altında rektal tuşe ile koksiks kemiğinde koksiks kırığı ya da başka sebeplerden kayma ve şekil bozukluğu varsa düzeltilebilir, sonrasında bu bölgeye enjeksiyonla desteklenebilir.
Ağrılar için lokal enjeksiyon uygulamaları çok etkili olmaktadır. Kortikosteroid ya da lokal analjezik veya her ikisi birden bu bölgeye uygulanabilir. Enjeksiyon işlemleri, ağrıların azalmasına ya da tamamen kesilmesine yardımcı olur. Sünger yada şişirmeli otuma simitleri faydalıdır.
Ameliyat son başvurulan yöntem olsa da bazen gerekli olabilir. Bazı durumlarda ise cerrahi operasyon sırasında kuyruk kemiğinin bir bölümü alınabilir.
