Omurga Kırıkları ve Omurga Kırığı Ameliyatı

Omurga kırıkları yalnız ağrı ve hareket kısıtlılığına yol açmakla kalmayıp aynı zamanda, omurilik ve sinir kökü hasarları gibi ciddi durumlara da neden olabilmektedir. Bu yüzden omurga kırıkları, kol veya bacak kırıkları gibi diğer yaralanmalardan daha farklı değerlendirilmelidir.

Omurga kırıkları genellikle araba kazaları, yüksekten düşme, spor kazaları veya yüksek hızlı çarpmalardan kaynaklanan yaralanma ve travmalar sonucu meydana gelmektedir. Kırığın yeri ve şiddetine göre uygulanacak tedavi planı değişiklik göstermektedir.

Çoğu zaman omurga kırıklarında korse kullanımı gibi cerrahi dışı tedaviler yeterli olabilmektedir. Ancak bazı omur kırıkları, kemiklerin yeniden hizalanması ve omurilik basısının ortadan kaldırılması için omurga kırığı ameliyatı yapılması gerekebilir. Bu kırıklar zamanında tedavi edilmezse kalıcı omurilik yaralanmasına, sinir hasarına ve felce neden olabilmektedir.

Günümüzde omurga ameliyatlarının en yüksek doğruluk, hassasiyet ve güvenle yapılmasını sağlayan robotik omurga cerrahisi yöntemi geliştirilmiştir. Modern ortopedi uygulamalarında devrim niteliğinde olan bu ileri teknolojik yöntem dünyanın sayılı merkezinden sonra Türkiye’de ilk defa Bursa’da Turan&Turan Kemik Kas Eklem Sağlığı Merkezimizde uygulanmaya başlanmıştır. Robotik Omurga Cerrahisi hakkında bilgi için bize ulaşabilir veya iletişim formunu kullanarak mesajınızı gönderebilirsiniz. 

İçindekiler:

• Omurga Kırığı Nedir?
• Bel Kırılması Nedir?
• Omurga Kırığı Türleri Nelerdir?
• Omurga Kırıkları Neden Olur?
• Omurga Kemiği Kırılırsa Ne Olur?
• Omurga Kırığı Belirtileri Nelerdir?
• Omurgadaki Kırık Nasıl Teşhis Edilir?
• Omurga Kırıkları Nasıl Tedavi Edilir?
• Omurga Kırığı Ameliyatı
• Robotik Omurga Cerrahisi ile Omurga Kırığı Ameliyatı

Omurga Kırığı Nedir?

İnsan omurgası, vücudun ana desteğini oluşturan, dik durmak ve eğilmek gibi hareketleri rahatlıkla yapmayı sağlayan yapıdır. Omurga, birbiri üzerine dizili omur denilen 33 kemikten oluşmaktadır. Kaza ve yaralanmalar sonucu oluşan travmalar  sonucunda veya osteoporoz (kemik erimesi) gibi diğer nedenlerle omurga kemiklerinde meydana gelen kırıklar omurga kırığı olarak bilinmektedir (Resim 1).

Omurga kırıkları; hafif kas ve bağ zedelenmelerinden ciddi kırık ve çıkıklara kadar değişen farklı tablolarda ortaya çıkmaktadır. Omurga temelde üç bölüme ayrılır; boyun omurları, sırt omurları ve bel omurları. Bunların devamında kuyruk sokumuna kadar uzanan sakral omurlar ve kuyruk sokumu dediğimiz koksiks bulunmaktadır.

Omurga kırıkları, omurganın herhangi bir yerinde bir veya daha fazla omurda meydana gelebilmektedir. Omurga kırıkları en sık bel bölgesinde görüldüğünden bel kırılması olarak da bilinmektedir.  

Bel Kırılması Nedir?

Omurga kırığını tanımlayan ve toplumda yaygın kullanılan bir diğer ifade bel kırılmasıdır. Bel bölgesindeki omurlarda oluşan kırıklar bel kırılması olarak bilinmektedir. Özellikle araba kazaları başta olmak üzere çarpışmalardan kaynaklanan travmatik yaralanmalar bel kırılmasına neden olabilmektedir. Ayrıca osteoporoza (kemik erimesi) veya tümör oluşumuna bağlı olarak kemiklerin zayıflaması da bel kırılması nedenleri arasında görülmektedir.

Omurga Kırığı Türleri Nelerdir?

Omurga kırıklarının birçok farklı sınıflandırması bulunmaktadır. Temel olarak kırıklar, çıkıklar ve kırıklı çıkıklar olarak ifade edilebilir (Resim 2).

Kırıklar

Omurga kemiklerinin dayanabileceğinden daha fazla yüke ve basınca maruz kalması sonucunda kırık oluşabilmektedir. En yaygın omurga kırığı tipi omurga çökme kırığı olarak bilinen kompresyon kırığıdır.

Çoğunlukla, kemiklerin zayıflamasına neden olan osteoporoz (kemik erimesi) veya tümör gibi durumlardan kaynaklanır. Bu tip kırıklarda omurun ön kısmı kırılıp yüksekliği azalırken arka kısmı sabit kalır. Bu tip çökme kırıkları omurun şeklinin kare değil kama tipinde olmasıyla sonuçlanır. Bunun durumda kifoz adı verilen omurganın öne doğru eğildiği deformite yani kamburluk oluşmaktadır.

Ayrıca, oldukça yüksek bir yerden ayakların üzerine düşmek gibi omurga üzerinde dikey bir darbe oluşması sonucu kırık oluşabilmektedir. Bu tip travmalarda omurların hem ön hem arka bölgesinin yüksekliği azalmaktadır. Omurda yassılaşmaya neden olan bu tip ciddi kırıklar ise omurilik veya sinir dokusunda baskıya neden olabilmektedir.

Çıkıklar

Omurga kemiklerini birbirine bağlayan bağlar ve disklerde meydana gelen aşırı gerilme veya yırtılma sonucunda omurga kemikleri normal hizasından çıkıp kayabilmektedir. Bu çıkıklar omurilik kanalında daralma ve omurilik hasarına neden olabilmektedir.

Kırıklı çıkıklar

Omur kemiklerinde kırılma ile birlikte bağlardaki yırtılma nedeni ile meydana gelen omurgada kayma olan durumlar kırıklı çıkıklar olarak ifade edilmektedir. Bu tip travmatik yaralanmalarda da genellikle cerrahi tedavi gerektirmektedir.

Omurga Kırıkları Neden Olur?

Omurga kırıklarının en yaygın nedeni araba kazaları gibi yüksek hızlı ve şiddetli darbelere maruz kalmaktır. Ayrıca omurga kırığı; osteoporoz (kemik erimesi), tümör veya kemiği zayıflatan altta yatan diğer rahatsızlıklara bağlı olarak da meydana gelebilir. Bu kişiler hafif bir darbede veya bir yere uzanmak gibi düşük etkili hareketlerde bile sırt ve bel omurlarında kırık yaşayabilmektedir. 

Omurga kırıkları nedenleri genel olarak şöyledir:

• Araba kazaları, çarpma ve düşmeler,
• Yüksekten düşme,
• Spor kazaları,
• Omurga tümörleri,
• Osteoporoz (kemik erimesi)

Bunların dışında, ciddi enfeksiyonlar kemikleri zayıflatarak kırıklara neden olabilmektedir. Yetersiz beslenme, zayıf bağışıklık sistemi, kanser ve obezite de kırık riskini artırabilen faktörlerdir.

Omurga Kemiği Kırılırsa Ne Olur?

Omurga kırıkları, kol veya bacak kemiği gibi diğer kırıklarından farklıdır. Omur kemiklerinin ortasında bulunan kanal içerisinde beyinden vücudun tüm bölümlerine sinirsel iletimi sağlayan omurilik bulunmaktadır. Omurilik tüm kol, bacak ve gövdenin kontrolünü sağlayan sinir yolllarının bulunduğu uzun halatımsı bir yapıdır. Omurganın içinden geçen bu hassas ve hayati yapı omurga kırıklarının ciddiyetini artırmaktadır.

Omurgadaki hasar hafif bağ ve kas zedelenmelerinden kırık-çıkıklara ve ciddi omurilik-sinir hasarlarına kadar değişen şekillerde meydana gelebilir (Resim 3). Hasarın şiddetine bağlı olarak bel ve sırt ağrısı, yürümede zorluk, güçsüzlük, kol ve bacakları hissetmeme veya hareket ettirememe (felç) gibi durumlar yaşanabilmektedir. Kırık özellikle birkaç tane sırt omurunda çökme ve kamalaşmaya neden olduysa kamburluk (kifoz) da görülebilir. 

Bazı küçük omurga kırıklarında korse ve istirahat gibi ameliyatsız tedavi yöntemleri fayda sağlamaktadır. Ancak, omurilik üzerindeki baskıyı hafifletmeye ve omurgayı stabilize etmeye yardımcı olmak için omurga ameliyatı önerilmektedir.

Omurga Kırığı Belirtileri Nelerdir?

Bel ve sırt bölgesinde aniden ortaya çıkan ve hareket ettikçe şiddetlenen ağrı omurga kırığı belirtilerinden en yaygın olanıdır. Kırılan kemik, omurilik ve sinirleri sıkıştırıyorsa ağrının yanı sıra bölgesel olarak uyuşmalar olabilmektedir.

Kırık kemiğin yaptığı baskı nedeniyle sinir kökleri veya omurilik ciddi bir hasar aldıysa his, refleks, kas gücü ve hareketler etkilenebilmektedir. Sinir hasarı ayrıca mesane ve bağırsak kontrolün kaybı gibi sorunlara da yol açabilmektedir.

Omurga kırığı belirtileri genellikle şunlardır:

• Hareketle şiddetlenen bel, sırt veya boyun ağrısı,
• Uzuvlarda karıncalanma, uyuşma veya güçsüzlük,
• Kas spazmları,
• Bağırsak ve mesane sorunları,
• Kol ve bacaklarda hareket kaybı,
• Ciddi kırıklarda bilinç kaybı-bayılma.

Özellikle bilinç kaybı ve hareket kaybının olduğu ciddi durumlarda acil tıbbi yardım alınması son derece önemlidir. Burada kişi yerinden oynatılmadan düzgünce desteklenip, acil yardım ekibinin gelmesi beklenmelidir. Bilinçsizce yapılacak bir hareket omurga kırığının omuriliğin zedelenmesine ve felç oluşmasına yol açabileceği unutulmamalıdır.

Omurgadaki Kırık Nasıl Teşhis Edilir?

Fizik muayene yapıldıktan ve radyolojik bulgular değerlendirildikten sonra omurga kırığı teşhis edilmektedir. Fizik muayene sırasında doktor baş, karın, pelvis, uzuvlar ve omurga dâhil olmak üzere detaylı bir muayene yaparak kişinin yakınmalarını dinlemektedir. Kırığa neden olacak bir kaza geçirilip geçirilmediği veya kemikleri zayıflatan osteoporoz gibi durumların varlığı değerlendirilir.  Röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi radyolojik tetkikler ile omurgada kırık, kemik yapı ve diziliminde değişiklik veya yumuşak doku hasarı gibi durumlar saptanabilmektedir.

Omurga Kırıkları Nasıl Tedavi Edilir?

Kırığın konumuna ve omurganın instabilite derecesine bağlı olarak omurga kırıklarının tedavisi belirlenmektedir. Kırık tedavisi, daha fazla omurga hasarını önlemek için ilk olarak kişiyi stabilize etmekle başlar. Bunun için sırt desteği veya boyunluk kullanarak omurganın sabit kalması sağlanır.

Tedavi planı kırığın şiddetine göre yapılmaktadır. Omurga kırığı ameliyatı her zaman gerekli olmayabilir. Bazı omurga kırıklarında korse kullanımı gibi ameliyatsız yöntemler fayda sağlamaktadır.

Osteoporoza bağlı omurga çökme kırıkları dâhil birçok kırık 6-12 hafta boyunca korse kullanımı ile tedavi edilebilmektedir. Ardından fizik tedavi ve egzersizler uygulanarak kişinin fiziksel aktiviteleri kademeli olarak artırılmaya çalışılmaktadır. Eğer servikal omurlarda (boyun omurları) kırık oluştuysa boyunluk takılması önerilebilir (Resim 5).

Ancak, omurgada ciddi bir kırık varsa veya sinir ve omurilik yaralanması söz konusuysa omurga ameliyatına ihtiyaç duyulmaktadır.

Omurga Kırığı Ameliyatı

Birden fazla omur kemiğinin kırıldığı veya omurilik sıkışması nedeniyle önemli sinir hasarı oluşan kırıklarda omurga kırığı ameliyatı gerekmektedir. Erken dönemde tedavi edilmeyen kırıklar felç gibi ciddi durumlarla sonuçlanabilir. Ayrıca, kırık nedeniyle omurga yüksekliğinin azaldığı, omurganın kararsız hale geldiği ve yük taşıma işlevini yitirdiği durumlar da genellikle cerrahi tedavi gerektirmektedir.

Farklı omurga ameliyatı yöntemleri bulunmakta ve kırığın türüne göre ameliyatın türü belirlenmektedir. Çoğu durumda kırılan kemik parçaları omurilik ve sinir köklerine zarar verebileceğinden çıkarılması gerekir.

Omurga kırığı ameliyatı için yaygın olarak kullanılan standart cerrahi yöntemler şunlardır:

Spinal füzyon: Stabil olmayan omurga kırıklarının tedavisine yönelik uygulanan cerrahi işlemdir. Spinal füzyonda, iki veya daha fazla omur birleştirilerek tek bir kemik haline getirilmektedir.

Cerrahi implantlar, vidalar, kafesler gibi çeşitli aletler ve kemik grefti kullanılarak omurlar kalıcı olarak birleştirilmektedir. Böylece, omurganın sabit kalması ve ağrı gibi yakınmaların azaltılması amaçlanmaktadır. Sağlam bir füzyonun sağlanması aylar sürebilir.

Vertebroplasti/Kifoplasti: Vertebroplasti veya kifoplasti, osteoporoz (kemik erimesi) veya omurga tümörlerinin neden olduğu çökme kırıklarında uygulanan cerrahi işlemlerdir. Trokar adı verilen bir iğne omurgadaki kırık kemik içerisine yerleştirilir. Çökmüş olan omur bölgesini genişletmek ve omuru normal yüksekliğine geri getirmek için bu alana bir balon gönderilerek şişirilir.

Ardından, kırık omur gövdesi içine kemik çimentosu enjekte edilmektedir. Yalnızca, kemik çimentosu kullanılıyorsa bu işlem vertebroplasti, balon kullanılıyorsa kifoplasti olarak adlandırılmaktadır. Bu yöntem kemik erimesine bağlı oluşan omurga kırıklarında erken dönemde uygulandığında, hem ağrı hızla kontrol altına alınmakta hem de kamburluk oluşmasının önüne geçilmektedir.

Omurga Kırığı Ameliyatı Sonrası İyileşme Dönemi

Ameliyat sonrası omurga kırıkları iyileşme süreci, uygulanan cerrahi işlemin türüne ve hastanın durumuna göre değişiklik göstermektedir. Günümüzde omurga ameliyatlarında kullanılan gelişmiş teknolojiler ve modern ortopedi uygulamaları sayesinde iyileşme süreci de daha hızlı ve ağrısız olabilmektedir.

Omurga kırığı ameliyatı sonrası fizik tedavi ve rehabilitasyon en önemli adımlardan biridir. Ağrıyı azaltmak, hareket kabiliyetini geri kazanmak ve normal yaşama mümkün olduğunca çabuk dönebilmek için fizik tedavi en önemli koşuldur. Ayrıca, ameliyat sonrası omurga kırıkları iyileşme sürecinde omurga hareketlerini kısmen kısıtlayan korselerin kullanılması gerekebilir. Eğer omurga kırığı omurilik yaralanmasına neden olmuş ve hastada felç gelişmiş ise ameliyattan sonra uun süreli bir fizik tedavi ve rehabilitasyon programı gerekir.

Omurga ameliyatı sonrasında hastaların hareket düzeyi ve aktiviteleri yavaş yavaş artırılmaktadır. Kemiklerin iyileşmesi için 6-12 hafta ile 6 aya kadar uzayan zaman gerekir. Bu süreçte hastanın yapması gereken ve kaçınması gereken noktalara dikkat etmesi son derece önemlidir.

Ayrıca, omurga kırığının nedeni osteoporoz ise hastanın tekrar kırık yaşama riski yüksektir. Bu nedenle, iyileşme sürecinde ek tedaviler ve gözlem altında olunması önerilmektedir.

Omurga Kırığı Ameliyatının Riskleri Nelerdir?

Omurga kırığı ameliyatında amaç kemikleri normal hizasına geri döndürmek, sinirler ve omurilik üzerindeki baskıyı hafifletmektir. Bunun için ameliyat sırasında cerrahi vidalar, çubuklar (rodlar) ve kafesler gibi cerrahi aletler kullanılmaktadır. Ancak, omurilik ve ana kan damarlarına yakın bulunan son derece hassas bir bölge olduğu için, omurga ameliyatları kompleks ve yüksek hassasiyet gerektiren cerrahi işlemlerdir.

Omurga kırığı ameliyatının bazı riskleri şunlardır:

• Anestezi komplikasyonları
• Enfeksiyon
• Derin ven trombozu (DVT)
• Akciğerler ile ilişkili riskler
• Damar yaralanması (atardamar-toplardamar yaralanması). Aort gibi vücudun ana atardamarındaki bir yaralanma hayati riskler taşımaktadır.
• Sinir ve omurilik yaralanmasına bağlı kısmi güçsüzlük veya felç

Özellikle omurgayla ilişkili cerrahi işlemlerde sinir ve omurilik yaralanması riski hastalarda felç gelişmesi gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilmektedir. Ayrıca, omurga aort gibi ana kan damarlarına oldukça yakın bulunmaktadır. Ameliyat esnasında hayati öneme sahip bu damarların yaralanması ölümle sonuçlanabilmektedir. Omurga ameliyatının riskleri konusunda ameliyat öncesinde hastaya gerekli bilgiler verilip açıklanmalıdır.  

Uygun cerrahi tekniklerin ve modern teknolojilerin kullanılması sayesinde bu risklerin önüne geçmek artık mümkündür. Omurga ameliyatlarında en yeni ve güvenilir teknolojilerden biri günümüzde dünyanın sayılı merkezlerinde kullanılan robotik omurga cerrahisidir.

Robotik Omurga Cerrahisi ile Omurga Kırığı Ameliyatı

Robotik omurga cerrahisi, omurga ameliyatlarında yüksek hassasiyet ve güvenilirlik sağlayan modern ortopedi uygulamalarından biridir. Omurga kırığı ameliyatı yapılırken omurgayı sabitlemek için sıklıkla cerrahi vidaların kullanımı gerekmektedir. Ancak sinir hasarı, felç, vücudun ana kan damarlarının yaralanması gibi risklerden kaçınmak ve ameliyatın başarıyla sonuçlanabilmesi için vida doğru boyutta ve doğru açılarla omurgaya yerleştirilmelidir. Aksi takdirde, omurga yakınında bulunan omurilik ve kan damarları gibi yapılar hasar görebilmekte, felç ve hatta ölümle sonuçlanabilecek durumlar söz konusu olabilmektedir.

Ayrıca vidaların tam uygun konumda yerleştirilmemesi zamanla vida üzerine daha fazla yük gelmesine sebep olmakta ve malzeme yorulması nedeniyle vidalarda hasar meydana gelebilmektedir. Bu da revizyon ameliyatı denilen ikinci bir düzeltme ameliyatına neden olabilmektedir. Robotik omurga kırığı ameliyatı bu risklerin önüne geçmek amacıyla geliştirilmiş ileri bir teknolojidir.

Robotik cerrahi sistem ile cerrahlar ameliyat öncesinde 3- boyutlu ve ayrıntılı bir plan yapabilmektedir. İmplantların hangi açıyla ve hangi boyutta omurgaya yerleştirileceği henüz ameliyat yapılmadan hassas teknik ölçümler ile planlanıp, hazırlanır.

Ameliyat sırasında gerçek zamanlı görüntüleme ile vidanın omurga içindeki yerleşme açısı, konumu ve hareketi ekrandan takip edilir. Cerrahi işlemin plana uygun olarak yüksek hassasiyet ve doğrulukta yapılmasını sağlayan robotik omurga sistemi hasta güvenliğini ön plana çıkarmaktadır. Bu sayede, öngörülebilir bir planlama ile her hastanın kendi omur yapısına uygun, hassas ve doğru cerrahi işlemler gerçekleştirilmektedir.

Omurga kırığı ameliyatları robotik cerrahi ile yapılabilmektedir. Robotik Omurga kırığı Cerrahisi, yüksek hassasiyet ve güvenilirlik ile hasta anatomisine en uygun şekilde gerçekleştirilir.

Omurga kırığı ameliyatında uygulanan spinal füzyon ve vertebroplasti gibi yöntemler robotik omurga kırığı a ameliyat da yüksek güvenilirlik ile yapılabilmektedir. Robotik Robotik cerrahi sistem ile omurga kırığı ameliyatın avantajlarından bazıları şunlardır:

• Omurgaya vida yerleştirilmesinde %99,5’in üzerinde doğruluk oranı,
• Daha az komplikasyon riski ile daha yüksek hasta güvenliği,
• Hastanın benzersiz anatomisine uygun planlama,
• Hastanede daha kısa yatış süresi,
• Daha hızlı ve daha ağrısız iyileşme,
• Daha az doku travması.

Robotik omurga cerrahisi günümüzde dünyanın önde gelen kliniklerinde kullanılmaktadır. Türkiye’de ise ilk kez Bursa’da Turan&Turan Kemik Kas Eklem Sağlığı Merkezimizde hastalarımızn hizmetine sunulmaktadır.

Omurga kırıklarının tedavisinde ve omurga sağlığıyla ilgili tüm sorunlarda en güncel teknoloji ve tedavi yöntemleriyle hizmet vermekteyiz. Hastalarımızın güvenliği önceliğimizdir…