Spinal Stenoz (Kanal Darlığı) Nedir?

Spinal stenoz veya omurilik kanal daralması yaşlanmayla birlikte; omurga eklemlerinin kireçlenmesi, omurga bağlarında kalınlaşma ve disklerin taşması sonucu oluşur. Bu sorunların derecesine ve bir arada görülmesine bağlı olarak ise dar kanal meydana gelir. Daha basit haliyle, bir hortum içerisine atılan iki adet küçük taş sonrası hortumdan akan su miktarının azalması dar kanal oluşumuyla ile benzer bir durumdur. Kanal darlığı belirtileri, darlığın hangi bölgede olduğuna, darlığın derecesine ve hangi sinirlerin etkilendiğine göre farklılık gösterir. Eğer sizlerde bel, boyun, sırt, kol ve bacaklarda ağrı, karıncalanma ve güçsüzlük gibi sorunlar yaşıyorsanız ya da dar kanal hastalığınız varsa bu yazı sizin için hazırlandı.

İçindekiler

• Spinal Stenoz (Dar Kanal) Nedir?
• Kanal Darlığının Belirtileri Nelerdir?
• Spinal Stenoz Risk Faktörleri Nelerdir?
• Spinal Stenoz Nasıl Teşhis Edilir?
• Omurilik Kanal Daralması Tedavi Yöntemleri
•    Kanal Darlığı Ameliyatsız Tedavi Yöntemleri
•    Kanal Darlığı Cerrahi Tedavi Seçenekleri
• Robotik Omurga Cerrahisi ile Kanal Darlığı (Dar Kanal) Ameliyatı
• Spinal Stenoz Hakkında Sık Sorulan Sorular

Spinal Stenoz (Dar Kanal) Nedir?

Omurlar, omurilik ve sinir liflerini çevreleyen kemik yapılarıdır. Omuriliği çevreleyen kemikler ve bağ dokularının ortasındaki boşluk “spinal kanal” veya “omurilik kanalı” olarak bilinmektedir.

Spinal stenoz (dar kanal), omurilik kanalının daralmasıyla birlikte sinir kökleri ve omurilik sinir demetinde oluşan sıkışma olarak ifade edilmektedir. En basit haliyle ise omurga bölgesindeki (bir veya daha fazla) kanalın daralmasıdır.  Kanal darlığının hangi bölgede ve ne kadar şiddetli olduğuna bağlı olarak; bel, boyun, sırt, kol ve bacaklarda ağrı, karıncalanma ve güçsüzlük hissedilmektedir.

Spinal stenoz ileriki yaşlarda oluşabileceği gibi doğuştan da meydana gelebilmektedir. Genç yaşta görülen omurga daralması çoğunlukla doğuştan olan yapısal bozukluklarla ilgilidir. İleriki yaşlarda gelişen omurilik kanal daralması ise; hareketsizlik, ağır işlerde çalışmak, fazla kilo, skolyoz , bel fıtığı , artrit , sigara kullanımı, yaşa bağlı olarak omurga kemiklerini birbirine bağlamakla görevli bağlarda kalınlaşma ve genetik faktörlerle ilişkilidir.

Kadınlara kıyasla erkeklerde iki kat daha fazla görülen spinal stenozda erken tanı ve tedavi oldukça önemlidir. Kanal darlığı, genellikle 45-50 yaş üzeri kişilerde oluşmasına rağmen gençlerde de görülmektedir. Gençlerde görülen spinal stenoz; dejeneratif değişiklikler, konjenital omurga deformitesi (travma ve skolyoz gibi), vücuttaki kemik ve kas gelişimini etkileyen genetik hastalıklara bağlı olarak meydana gelebilmektedir.

Kanal darlığı oluştuğu omurga bölgesine göre sınıflandırılmaktadır. Ancak yaygın olarak görülen dar kanal çeşitleri şunlardır:

• Servikal Stenoz: Servikal (boyun) kanal darlığı, omurganın boyun kısmında yer alan omurilik ve sinir liflerinin geçtiği kanalların daralmasıdır. 
• Lomber Stenoz: Lomber (bel) kanal darlığı, omurganın sırt alt kısmındaki kanalın daralmasıdır.

Omurilik kanalı veya sinir liflerini çevreleyen kanalların daralması, omurilik sinir kökünün sıkışmasına neden olmaktadır. Bu durum ise sinirlerde yıpranma ve hasara yol açmaktadır.

Kanal Darlığının Belirtileri Nelerdir?

Spinal stenoz her zaman belirti göstermeyebilir. Araştırmalar Emar (MR) ve Bilgisayarlı Tomografi (BT) sonuçlarında belirgin darlık olan kişilerin dahi bazen belirti göstermediklerini ortaya koymaktadır. Ayrıca kanal daralması yavaş ilerleyen bir hastalık olup zamanla kötüleşmektedir.

Kanal darlığı belirtileri darlığın; hangi bölgede olduğuna, derecesine, hangi sinirleri etkilendiğine göre farklılık göstermektedir. Ancak belli başlı dar kanal belirtileri şunlardır;

Spinal Stenoz Risk Faktörleri Nelerdir?

Dar kanal (Spinal Stenoz) hastalığının birçok sebebi olabilir. Ancak kanal daralmasına neden olan bazı risk faktörleri şunlardır;

1. Kireçlenmeye bağlı ortaya çıkan kemik uzamaları: Kıkırdak, eklem yüzeylerinde kemiği koruyan bir tabakadır. Kireçlenmeye bağlı kıkırdak kalınlığının azalması kemik yüzeylerinde uzamalara neden olmaktadır.  Bu yeni kemik oluşumları ise omurilik sinirlerinin sıkışmasına yol açmaktadır.
2. Disk fıtıkları: Omurlar (her iki omur) arasında disk adı verilen ve darbelere karşı koruyucu özelliği olan yastıkçıklar vardır. Yaşlanmayla birlikte bu yastıkçıkların yapıları bozularak içinde bulunan jel kıvamlı içerik omurilik kanalına doğru taşmaktadır. Bu taşma ise omurilik kanalında daralmaya neden olmaktadır.
3. Omurga bağlarında kalınlaşma: Kireçlenmeyle birlikte omurgayı bir arada tutan bağlarda kalınlaşma görülmektedir. Bu durum ise omurilik kanalında daralmaya neden olarak sinirleri sıkıştırmaktadır.
4. Omurga kırıkları ve yaralanmaları: Omurga kırıkları ve yaralanmalarında kanala doğru kayan kırık parçaları ya da travma kaynaklı yumuşak doku ödemleri kanal daralmasına neden olabilmektedir.
5. Omurga kanalı kistleri ve tümörleri: Omurilik kanalı içinde yer kaplayan kist veya tümör gibi oluşumlar, omurilik sinirlerine kalan boşluğun azalmasına yol açabilmektedir.
6. Konjenital spinal stenoz: Omurilik kanal darlığı, doğuştan olabileceği gibi doğumsal omurga anormalliklerine (skolyoz gibi) bağlıda gelişebilmektedir.

Spinal Stenoz Nasıl Teşhis Edilir?

Omurilik kanal daralmasının teşhis edilmesi aşamasında; 

• Doktorunuz yakınmalarınıza bağlı olarak fiziksel muayenenizi gerçekleştirmektedir.
• Muayenede sırasında; omurganız, beliniz veya kalçanızdaki ağrılı noktalar belirlenerek farklı yönlere eğildiniz de ağrınızın artıp artmadığını kontrol edilmektedir.
• Yürüyüş şekli, denge ve bacak kaslarının gücü değerlendirilmektedir.

Muayene bulguları sonrasında ise doktorunuz tarafından istenilen görüntüleme yöntemlerinin sonuçları değerlendirilmektedir. Bu görüntüleme yöntemleri; Röntgen (Direkt radyografi,) Emar (MR), Bilgisayarlı Tomografi veya BT Myelogramdur (Resim 2).

Doktorunuz görüntüleri değerlendirdikten sonra; muayene bulguları, yaş ve aktivite seviyenize göre en uygun tedavi planını oluşturmaktadır. Kanal Darlığı (Spinal Stenoz) tanı ve tedavi yöntemleri hakkında ayrıntılı bilgi almak için tıklayınız. 

Omurilik Kanal Daralması Nasıl Tedavi Edilir?

Dar kanal tedavisinde uygulanacak olan yöntemin belirlenmesi; darlığın bölgesi, derecesi, problemin ciddiyeti ve belirtilerine göre değişiklik gösterir. Orta derece omurilik kanal daralması şikâyet ve belirtileri için doktorunuz tarafından evde uygulanabilecek dar kanal egzersizleri önerilebilir.

Dar kanal egzersizlerinin yetersiz olmaması durumunda fizik tedavi ve ilaç tedavisine başvurulmaktadır. Bu yöntemlerden de fayda görülmemesi halinde epidural enjeksiyonlar gibi girişimsel ağrı tedavileri uygulanmaktadır. Ancak belirtilen tüm tedavi seçeneklerinin yanıt vermediği durumlarda cerrahi tedavi seçeneğine başvurulmaktadır.

Bacaklarda güç kaybı, mesane ve bağırsak kontrolünün sağlanamaması durumunda ise ilk seçenek cerrahi müdahaledir.

Kanal Darlığı Ameliyatsız Tedavi Yöntemleri

• Ağızdan Kullanılan İlaçlar: Steroid olmayan iltihap ve ağrı kesici ilaçlar.  Mide ülseri ve reflü rahatsızlığı olan kişilerin bu ilaçları kullanmadan önce mutlaka doktorlarına danışmaları önerilmektedir.

• Fizik Tedavi: Bel egzersizleri ile bel kaslarının güçlendirilmesi, omurga esnekliğinin ve vücut dengesinin artmasında etkilidir.
• Steroid Enjeksiyonları: Epidural alana uygulanan steroid enjeksiyonları sinir kökü iltihabına bağlı oluşan ağrıları azaltmaktadır. Ancak epidural steroid enjeksiyonlar, yılda en fazla üç veya dört kez yapılmalıdır.

Kanal Darlığı Cerrahi Tedavi Seçenekleri

Sinir Sıkışıklığının Giderilmesi (Vidasız Dar Kanal Hastalığı Ameliyatı): Tek omurga seviyesinde meydana gelen spinal stenozda; darlığa neden olan kemik uzantıları, kalınlaşmış bağlar ve fıtıklaşmış disk yapıları temizlenmektedir.

Vidasız dar kanal ameliyatları; kapalı (ciltten kamera ile girilerek) veya açık olarak gerçekleştirilen cerrahi bir tekniktir. Lokal anestezi ve sedasyon altında yapılan bu teknikte, kanalda daralmaya yol açan bağlar ve bazı kemik çıkıntıları temizlenmektedir. Avantajı, omurganın anatomik yapısının bozulmadan darlığın gideriliyor olması ve hastanın çok ağrısı olmadan aynı gün taburcu olmasıdır. Ayrıca hastaların kısa sürede iş hayatlarına dönmeleri de sağlanmaktadır.

Sinir Sıkışıklığının Giderilmesiyle Birlikte Omurların Birbirine Kaynatılması (Vidalı Dar Kanal Hastalığı Ameliyatı): Omurga boyunca birden fazla bölgede kanal darlığı var ise çıkarılan kemik ve bağlardan dolayı omurganın yapısı bozulmaktadır. Bu nedenle omurların bir arada kalması için vidalama işlemi ile sabitleme yapılmaktadır. Bu sabitleme işlemi ise omurların birbirine kaynamasını sağlamaktadır.

Robotik Omurga Cerrahisi ile Dar Kanal (Kanal Darlığı) Ameliyatı

Robotik omurga cerrahisi; omurga ameliyatlarında felç ve sinir hasarı riskini en aza indirerek ameliyatın yüksek hassasiyet ve güvenilirlikle yapılmasını sağlayan yeni nesil bir teknolojidir. Dar kanal (kanal darlığı) ameliyatı robotik omurga cerrahisi ile yapılabilmektedir. Kullanılan robotik teknoloji sayesinde ameliyat öncesi her hastanın omurga yapısına özel ameliyat planlaması yapılmaktadır. Böylece ameliyat esnasında vidaların  %99,5 ve üzeri doğruluk ile omurgaya yerleştirilmesi sağlanmaktadır.

Robotik dar kanal ameliyatlarının bir kısmında, vücut dokularında en az hasar oluşturması hedeflenmekte ve cerrahi işlem küçük kesiler (minimal invaziv) ile gerçekleştirilebilmektedir. Minimal invaziv yöntemle gerçekleştirilen robotik dar kanal ameliyatlarında hem vidalama hem de sinir gevşetme işlemi yapılabilmektedir.

Robotik sistemlerin yardımı ile yapılan kanal darlığı ameliyatının avantajlarından bazıları şunlardır:

1. Ameliyat öncesi planlama ile hasta anatomisine en uygun şekilde ameliyat gerçekleştirilmektedir.
2. Ameliyat esnasında vida gibi cerrahi implantlar dar bir kemik kanal içerisinde en doğru ve hassas şekilde omurgaya yerleştirilmektedir.
3. Omurgaya yerleştirilen vidaların konumlandırılması gibi işlemler ameliyat esnasında 3 boyutlu (3D) görüntüleme ile eş zamanlı olarak takip edilmektedir. Böylece ameliyat esnasında ortaya çıkabilecek hata payı en aza indirilmektedir.
4. Ameliyat sonrası hastalar daha az ağrı ve daha hızlı iyileşme süreci yaşamaktadır.

Dünyanın sayılı ve modern sağlık merkezlerinde gerçekleştirilen Robotik Dar Kanal Ameliyatları Türkiye’de ilk kez Bursa Turan & Turan Kemik Kas Eklem Sağlığı Merkezimizde uygulanmaya başlamıştır. Robotik omurga cerrahisi ile kanal darlığı ameliyatı hakkında ayrıntılı bilgi için bize ulaşabilir ve merak ettiklerinizi yorumlarda bizimle paylaşabilirsiniz.

Spinal Stenoz Hakkında Sık Sorulan Sorular

Dar kanal hastalığında ne zaman cerrahi tedavi düşünülür?

Kanal darlığı ameliyatı, diğer tedavi yöntemlerinin (ilaç kullanımı, fizik tedavi, vd.) yeterli olmadığı durumlarda uygulanmalıdır. Ancak bazı durumlar ilk seçenek olarak uygulanır. Bunlar;

• Belirtilere bağlı olarak kişinin yaşam kalitesinin azalması,
• Yürüyüş mesafesinin ileri derecede kısıtlanması,
• Ayakta kalabilme süresinde azalma,
• Mesane ve bağırsak kontrolü kaybı ve/veya cinsel problemler,
• Bacaklarda güç kaybıdır.

Spinal stenoz tedavi edilmezse ne olur?

Kanal darlığının tedavi edilmemesine bağlı olarak yaşanabilecek belli başlı sorunlar şu şekildedir;

• Dar kanal hastalığının tedavi edilmediği durumlarda ağrı ve diğer belirtiler devam etmektedir.
• Boyun bölgesinde görülen dar kanal; kol ve bacaklarda ağrı, bel bölgesindeki dar kanal  ise bacaklarda güç kaybı, hissizlik ve denge bozuklukları gibi şikâyetlere neden olmaktadır.
• Spinal stenoza bağlı olarak zaman içerisinde artan daralma bireylerde idrar ve dışkı tutamama gibi sonuçlar ortaya çıkabilmektedir.
• Dar kanal hastalığı genellikle kalıcı felce neden olmamaktadır. Ancak sinir köklerinin uzun süre sıkışması ve baskı altında kalması sonucunda sinir kökünün çalıştırdığı kaslarda kısmi felç durumu görülebilmektedir. Spinal Stenoz (Dar Kanal) tanı ve tedavi yöntemleri hakkında daha detaylı bilgi almak için iletişime geçiniz.

Kanal Darlığı Ağrılarında Evde Uygulanabilecek Yöntemler Nelerdir?

• Sıcak Uygulama: Eklem kireçlenmesinde tercih edilebilecek bir tedavi yöntemidir. Sıcak uygulama bölgedeki kan akımını hızlandırarak kas gevşemesi sağlamaktadır. Kas gevşemesi ile birlikte kireçlenmiş olan eklemlerdeki ağrı azalmaktadır. Ancak sıcak uygulama sırasında cildinizi yakmamaya özen göstermeniz önemlidir.
• Soğuk Uygulama: Eğer sıcak uygulama ile ağrılarınızda bir hafifleme olmuyorsa soğuk uygulama yöntemine de başvurulmaktadır. Ağrıyan bölgeye 20 dakika boyunca soğuk uygulandıktan sonra 20 dakika ara verilmelidir. Soğuk uygulama; şişlik gerginlik ve iltihap dokusunun azaltılmasında etkilidir.
• Dar kanal Egzersizleri: Bel bölgesindeki kasların güçlendirilmesi omurganın daha iyi desteklenmesini sağlayarak omurganın esneklik ve denge kazanmasına yardımcı olmaktadır.

Spinal Stenoz (Dar Kanal) tanı ve tedavi yöntemleri hakkında daha detaylı bilgi almak için iletişime geçiniz.

Benzer Yazılar:

Sırt Ağrınızın Tek Nedeni Yorgunluk Olmayabilir! Duruş Bozukluğunu (Postür) Düzeltmek İçin Yapabileceğiniz Egzersizler O-ARM Cerrahi Görüntüleme Sistemi Skolyoz Egzersizleri ve Schroth Metodu