Duyu bütünleme Terapisi Serebral Palsili Çocuklara Nasıl Yardımcı Olur?

Duyu bütünleme nedir?

Ilık bir bahar akşamında hafifçe esen rüzgârı, yağmurdan sonra gelen toprak kokusunu, kuş seslerini veya bir çocuğun gülümsemesini… Bazen de tadına bakmak bile istemediğiniz o yemeği, sokaklara fırlatılmış çöpleri… Kısaca, dünyayı duyularla algılarız. Duyular, neyi sevip neyi sevmediğimiz gibi pek çok konu hakkında bedenimize bilgi verirler.

Beynin bu duyuları algılayarak düzenleme ve yorumlama sürecine duyu bütünleme denir. Çoğu çocuk için duyu bütünleme, sıradan çocukluk aktiviteleri sırasında gelişir. Ancak serebral palsili çocuklar, bu süreçte bu kadar şanslı değillerdir.

Örneğin, gelişim basamaklarına göre, 8 aylık bir bebeğin tam desteksiz oturması beklenirken serebral palsili çocuklar destek olmadan oturamayabilir, kaşığı tut, dendiğinde kaşığı tutamayabilir veya dış olaylara çok az tepki verebilirler. Bu tür işlev bozuklukları; çocuklarda becerilerin gelişmesi, öğrenmenin yavaşlaması ve bu yüzden çocuğun yetersiz hissetmesi gibi sorunlar oluşturur. Bu sorunlarla başa çıkarken Serebral Palsi Kliniği yanınızda olacaktır.

Serebral Palsili Bireylerde İşlev Bozukluğu Nasıl Karşımıza Çıkabilir?

• İşitme
• Koku
• Tat
• Propriyosepsiyon (Özduyum)
• Dokunma
• Vestibüler (denge) duyu
• Görme

Serebral palsili çocukların duyusal tepkileri farklı şekillerde karşımıza çıkabilir: Mutfaktan odadaki çocuğa seslenildiğinde sesin yönüne doğru gelememe, sevdiği bir yemeğin kokusunu algılayamama, ekşi bir yiyeceğe aşırı ağlayarak tepki verme, farklı büyüklükteki ve dokudaki nesneleri ayırt edememe, düşerken başını koruyamama, düştüğünü fark edememe veya tek çizgi üzerinde yürümesi istendiğinde yürüyememe gibi…

Çocuğunuzun duyusal tepkileri aşağıdaki gibiyse bize bir problem olduğunu gösterebilir.

• Aşırı duyarlı- kaçınma (uzak durma): Kendi kontrolü dışında olan hareketlere aşırı tepki verme, baş pozisyonu değiştiğinde korkma, fazla tedbirli ve korkak davranma…
• Duyusal arayışta: Düşünmeden hareket etmesi ve risk alması, farklı dokudaki nesnelere dokunmak istemesi, sürekli hareket halinde olması, keskin tat arayışı…
• Yetersiz duyarlı: Geri çekilmiş, pasif veya devreye girmesi zor. İsmiyle seslenince bakmıyor, hareket ettiğinde farkında değil, yanından geçtiğinde görmeyebilir, acıktığında fark etmeme, dokunulduğunda farkında olmama, eline aldığı nesnenin ne olduğu anlayamama…

Çocuğunuzu gözlemleyin! Duyusal algısıyla mücadele ediyor olabilir.

• Çok sıcak veya çok soğuk hissetmesi
• Yüksek veya düşük fiziksel aktivite seviyeleri
• Bir görevi gerekli fiziksel işlevle ilişkilendirememe
• Uygunsuz fiziksel tepkiler
• Eksik fiziksel koordinasyon
• Dış olaylara çok az tepki vermesi
• Kendine güvensizliği
• Dokunmada aşırı hassasiyet veya düşük hassasiyet duyması
• Uyku ve davranış sorunları
• İnsanlardan ve kalabalık ortamlardan çekinmesi
• Konuşma gecikmeleri
• Dokulara, yiyeceklere ve sese güçlü tepkiler

Serebral palsili çocuklar günlük yaşamlarında, duyusal algılarıyla mücadele ederken oldukça rahatsız hissedebilirler. Bu noktada onların ihtiyaçlarına nasıl karşılık verileceği ve nasıl iletişim kurulacağı ebeveynler için çok önemlidir. Çocukların rahat ve mutlu hissetmesi duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarının karşılanmasıyla mümkündür.

Duyu bütünleme terapi yöntemiyle çocuğun duyusal gelişimi artabilir, ebeveynler de çocuklara temasa geçerken daha özgür hissedebilir. Duyu bütünleme terapisi için deneyimli uzmanlarımızdan bilgi ve destek alabilirsiniz.

Duyu bütünleme terapisi nedir?

Duyu bütünleme terapisi, genellikle çocuklar için “eğlence” olarak gizlen bir rehabilitasyon sürecidir. Terapi başlamadan önce çocuğun çevreye duyarlılığı kapsamlı bir şekilde değerlendirilir. Bu değerlendirme; çocuğun ebeveynleri veya bakıcılarıyla yapılan görüşmelerden, sağlık geçmişinden, standart testlerden ve klinik bir ortamda gözlemden oluşur. Bu süreçte, çocuğun eğleniyor olması terapinin devamlılığı ve başarısı için çok önemlidir.

Değerlendirme sırasında terapist şunları değerlendirecektir:

• Alan ve nesnelere göre vücut konumlandırma
• Mevcut duyular ve davranış arayışı
• El-göz koordinasyonu
• Modülasyon (çevresel değişimlere uyum)
• Motor planlama (uygulama)
• Hareket algısı
• Eylemleri planlama ve sıralama
• Dokunmaya, seslere ve dokulara tepki
• Spontane aktivite ve oyun
• Görsel algı ve göz hareketi

Terapinin amacı, engelsiz bir ortamda, çocukların yorumlarını ve tepkilerini keşfedip ayarlamasına izin vererek duyusal algısındaki eksikliklerin nerede olduğunu, hangi müdahalelerle çocuğun çevresine uyum sağlayacağını ve buna tepki vermesine yardımcı olacağını belirlemektir.

Bunu yaparken, müzik aletleri, makine sesleri, dans, çeşitli kokular, tatlar gibi çeşitli etkenlerle yapılan faaliyetler ve oyunlar kullanılarak terapi eğlenceli hale gelir. Örneğin, pürüzlü yüzeylerden rahatsız olan bir çocuk pirinç taneleri ile oynayabilir, böylece pirinç tanelerine alışabilir ve bu da hislerden duyduğu rahatsızlığı etkisiz hale getirir.

Aktiviteler, çocukların süreci öğrenip sürdürebilmesi için tekrar eden ve sürekli bir şekilde uygulanır. Tepkilerini nasıl kendi kendilerine düzenleyeceklerini, duyumlarla rahat bir seviyeye nasıl ulaşacaklarını ve duyuların nasıl çalıştığını anlarlar.

Çocuğun öğrenilen süreci sürekli olarak kullanmaya başlamasını ve buna adapte olmasını duyu bütünleme terapisiyle sağlayabilirsiniz.

Duyu bütünleme terapisi için zamanlamaya dikkat edin!

Duyu bütünleme terapisi için ilk önce nitelikli bir terapistin, terapi görecek çocukla ilgili değerlendirmesini tamamlaması gerekir. Terapiye genellikle bebeklik dönemlerinde başlanması tavsiye edilir. Bu şekilde çocuk, gelişim basamaklarında minimum dezavantajlı şekilde ilerler. Çünkü çocukluğun ilk yılları beyin gelişimi için kritik bir dönemdir, özellikle çocuğun gelişimi gecikmişse veya kısıtlanmışsa daha da önemli hale gelir. Aynı zamanda ilk 3 yaş; bilişsel, sosyal ve fiziksel gelişimi yönlendiren yeni uyarımlar ve yeni deneyimlerle doludur. Bu nedenle, terapi ne kadar erken başlarsa çocuğun duyusal gelişimi o kadar verimli ilerleyecektir.