Serebral kelime anlamı olarak “beyin ile ilgili” demektir. Serebral palsi ya da diğer adıyla “beyin felci”; kas hareketleri, kasların gerginliği ve motor becerileri kontrol eden beyin bölümlerinin etkilendiği bir hastalıktır. Vücudun uyumlu bir şekilde hareket etme kabiliyetini engeller ve hareketlerde koordinasyon bozukluğuna yol açabilir.
Serebral Palsi, dünya çapında 17.000.000’den fazla insanı etkiler. Yapılan araştırmalar ve elde edinilen sonuçlara göre Serebral Palsi, gelecek yıllarda daha da artacaktır. Genellikle bebeklik veya erken çocukluk döneminde teşhis edilir ve yaşam boyu sürer, ancak erken teşhis ve müdahale ile önemli ölçüde iyileşme sağlanabilir.
Serebral Palsi Nedenleri
Serebral palsi nedenleri çeşitli olabilir. Beyne kan akışındaki değişiklikler, anne karnında iken veya doğum sürecindeki enfeksiyonlar, yaralanma veya genetik bir durum serebral palsinin nedenleri olabilir. Benzer risk faktörlerini paylaşan ancak çok farklı şekilde gelişip büyüyen birçok bebek vardır. Serebral palsi nedenleri hala tam olarak net değildir ve bu konuda daha fazla bilimsel araştırmaya halen ihtiyaç vardır.
Serebral palsi’nin, dengeyi ve kas hareketini etkileme şekli spastisite (sertlik), hipotoni (gevşeklik), distoni (istemsiz kas hareketleri), atetoz ve kore (anormal hareketler) olarak görülebilir. Bu bozukluklar, ömür boyu devam edebilir ve belirtilerde değişiklikler görülebilir. Kas güçsüzlüğünden tamamen istemsiz kas hareketine kadar, bireye bağlı olarak motor becerilerde değişkenlik gösterebilir.
Ayrıca serebral palsili kişilerin görme ve işitme sorunları, nöbetler, sindirim sorunları, iletişim zorlukları, duygusal bozukluklar, öğrenme güçlükleri, skolyoz (omurga eğriliği), kronik ağrı ve zihinsel sağlık sorunları için daha yüksek risk altında olabileceğine dikkat etmek önemlidir.
Serebral Palsi Belirtileri Nelerdir?
Serebral palsi belirtileri hafif ya da şiddetli olabilir ve kişiden kişiye değişiklik gösterir. Beynin etkilenen kısmına bağlı olarak farklı belirtiler görülür. Bebeklik veya erken çocukluk döneminde en sık görülen serebral palsi belirtileri şöyledir:
- Yuvarlanma, tek başına oturma veya sürünme gibi motor beceri gelişiminde gecikme
- Kaslarda aşırı sertlik ya da gevşeklik
- Konuşma gelişiminde gecikmeler ve konuşma zorluğu
- Kaslarda abartılı refleksler
- Titreme ve istemsiz hareketler
- Sık sık düşme ve denge problemleri
- Yutma problemleri
- Vücudun bir tarafını tercih etme, örneğin nesneleri hep aynı elle tutma
- Nöbet, zihinsel yetersizlik ve körlük gibi nörolojik problemler
Serebral palsili çoğu çocuk hastalıkla doğabilir ya da aylar veya yıllar sonrasına kadar bir hastalık belirtisi göstermeyebilir. Serebral palsi belirtileri genellikle bebeklik veya erken çocukluk döneminde çocuk 3 veya 4 yaşına gelmeden önce ortaya çıkar.
Serebral Palsi Türleri Nelerdir?
Serebral palside motor beceri bozukluklarına duyu, algı, biliş, iletişim ve davranış bozuklukları, epilepsi ve kas-iskelet sistemi sorunları eşlik eder. Serebral Palsi’nin 4 alt tipi vardır. En sık rastlanan tiplerinden olan spastik tip, yaklaşık olarak %70-80 oranında görülmektedir.
1-Spastik Serebral Palsi
Spastik serebral palsi en yaygın tiptir. Spastik tip serebral palsi belirtileri arasında kasların gergin ve sıkı halde bulunması yer alır. Vücudun farklı bölümleri etkilenebilir:
- Spastik hemipleji / hemiparezi: tipik olarak vücudun bir tarafında kol, el ve bacak etkilenir.
- Spastik dipleji / diparezi: ağırlıklı olarak bacaklarda sertlik görülür, kollar da hafif etkilenebilir.
- Spastik kuadripleji / kuadriparezi: şiddetli serebral palsi formudur. Hem kol hem de bacaklar etkilenir. Yüz ve ağız kasları da etkilenebilir.
2-Diskinetik Serebral Palsi
Eller, ayaklar, kollar veya bacaklarda yavaş ve kontrol edilemeyen hareketler görülür. İstenen hareketler düzgün şekilde yapılamaz. Kişide dönme, bükülme, kasılma şeklinde istemsiz hareketler meydana gelir.
3-Ataksik Serebral Palsi
Ataksi, denge ve derinlik algısını etkiler. Ataksili çocuklar dengesiz şekilde yürürler. Titrek ve bozuk kas hareketleri görülür.
4-Karışık Tip Serebral Palsi
Karışık serebral palsi türleri, tek bir tipe karşılık gelmeyen, tüm türlerin bir karışımı olan semptomları ifade eder. Örneğin, karışık serebral palsili bir çocuğun bazı kasları çok sıkı ve diğerleri çok gevşemiş olabilir.
Serebral Palsi’de Motor Becerilerinin Sınıflandırılması
-Seviye 1: Çocuklar evde, okulda, dışarıda ve toplum içinde yürürler. Korkuluk kullanmadan merdiven çıkabilirler. Koşma ve zıplama gibi kaba motor becerileri gerçekleştirirler, ancak hız ve denge konusunda sıkıntı yaşayabilirler.
-Seviye 2: Çocuklar çoğu ortamda yürürler ve korkuluktan tutarak merdivenleri çıkabilirler. Uzun mesafelerde yürümede ve engebeli arazide, yokuşlarda, kalabalık alanlarda veya kapalı alanlarda denge sağlamada zorluk yaşayabilirler, bu alanlarda fiziksel yardımla yürüyebilirler. Çocuklar, koşma ve zıplama gibi kaba motor becerilerini gerçekleştirmek için çok az beceriye sahiptir.
-Seviye 3: Çocuklar, gözetim veya yardımla merdivenleri çıkabilirler. Kısa mesafeler için kendi kendilerine hareket edebilirler. Uzun mesafelerde, hareketleri için yardım almaları gerekir.
–Seviye 4: Çocuklar fiziksel yardımla evde kısa mesafeler yürüyebilirler veya destekli yürüteç kullanabilirler. Okulda, dışarıda ve toplumda tekerlekli sandalye kullanırlar.
–Seviye 5: Çocuklar her ortamda tekerlekli sandalyede taşınır. Yerçekimine karşı baş ve gövde duruşlarını sürdürme, bacak ve kol hareketini kontrol etme yetenekleri sınırlıdır.
Serebral Palsi ile İlgili Gerçekler
Serebral palsi hakkında daha çok şey öğrenmek çocuğunuz ve onun geleceği için çok önemli!
- Serebral palsi aslında bir hastalık değildir, hareket ve duruşu etkileyen problemler bütünüdür.
- Çoğu durumda hamilelikte veya doğum sonrasında beyin yaralanmaları serebral palsiye yol açar.
- En sık sebebi prematüritedir.
- Serebral palsili çocukların motor becerilerinin kısıtlı olmasının yanında başka tutuklukları da olabilir.
- Serebral palsi kalıcıdır.
- Çocuklukta görülen en yaygın fiziksel engel durumudur.
- Küresel olarak 17 milyondan fazla kişide serebral palsi görülmektedir.
- Dünyaya gelen 500 bebekten 1’ine serebral palsi tanısı konmaktadır.
- Serebral palsi’li bireylerin 3’te 1’i yürüyememekte,
- 4’te 1’i konuşamamakta,
- 10’da 1’i görme problemi yaşamaktadır,
- 4’te 1’i epilepsi hastasıdır,
- 5’te 1’i salya kontrol problemi yaşamaktadır,
- 4’te 1’inde davranış bozukluğu vardır,
- 5’te 1’inde uyuma bozukluğu vardır.
SEREBRAL PALSİ’Lİ HER ÇOCUK YÜRÜYEBİLİR!
- % 60’I YARDIM OLMADAN YÜRÜYEBİLİR.
- % 10’U UFAK BİR YARDIMLA YÜRÜYEBİLİR.
- % 30 TEKERLEKLİ SANDALYE KULLANABİLİR.
Onlar sadece farklı hissediyor, farklı düşünüyor, farklı seviyor, farklı mutlu oluyorlar. Unutmayalım ki farklar hiçbir zaman engel değildir! Serebral palsi ile yaşayan yakınlarınıza yardımcı olmak için yazımızı onlarla paylaşabilirsiniz.
Serebral Palsi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak ve kliniğimizin hizmetleri hakkında bilgi almak için randevunuzu alabilirsiniz.
