El Başparmak Kök Eklem Kireçlenmesi

Elin başparmak kök eklemi karpometakarpal (KMK) eklem olarak isimlendirilir. Elde KMK eklemi oluşturan trapez ve birinci metakarp kemiklerinin yüzeyi kıkırdak ile kaplıdır. Kıkırdak dokusunun görevi eklemin kolayca kayarak hareket etmesini sağlamaktır. Kireçlenme kıkırdakta aşınma, komşu kemikler ve yumuşak dokularda ile karakterize, eklem ağrısı ve hareket zorluğuna yol açan bir eklem hastalığıdır. Elde başparmağın hareket ve gücü hemen hemen her türlü aktivitede gereklidir; yazı yazarken, kavanoz kapağı açarken, düğme iliklerken gibi. Başparmak kök eklem kireçlenmesi durumunda elde oluşan ağrı ve tutma-kavrama zorluğu günlük işleri yapmaya engel olur.

– 40 yaş üstü kadınlarda

– Yaşlanma ile birlikte

– Başparmak ekleminin tekrarlayan hareketleri

– Ailede el başparmak kök eklem kireçlenmesi varlığı

– Başparmak ekleminin bağlarında gevşeklik

– Başparmak ekleminin bağlarında zedelenme öyküsü

– Başparmak kemiklerinin yanlış hizalanması

– Eskiden geçirilmiş başparmak kırık öyküsü

El başparmak kök eklem kireçlenmesi kimlerde görülür?

El başparmak kök eklem kireçlenmesi özellikle 40 yaşından sonra ve kadınlarda daha fazla görülür. Başparmak kök eklem kireçlenmesi sıklıkla her iki elde de gelişir. Hatta yakınmalar baskın olmayan elde daha da fazla görülebilmektedir. Bu durumun, kişinin yaptığı spesifik aktivitelerle ilgili olmadığı, temelinde genetik ya da anatomik nedenlerin bulunduğu düşünülmektedir. Eklem kireçlenmesi karşılıklı kemik uçlarındaki kıkırdağın aşınıp eklemde daralma, deformasyon sonucu başparmak kök eklem hareketleri sırasında sürtünme meydana gelir ve zamanla hareketleri de sınırlanır. Başparmak kök eklem kireçlenmesi; elde ağrı, hareket kısıtlılığı ve fonksiyonel zorluklara neden olur.

Başparmak kök eklem kireçlenmesinde belirtiler nelerdir?

Hastalar başparmak kök ekleminde ağrı, şişlik, tutukluk, şekil bozukluğu ve hareket kısıtlılığından yakınırlar. Genellikle KMK eklemde hassasiyet ve kıtırtı sesi olur. Başparmak kök eklem kireçlenmesi olanlarda 1. parmak bilek hizasında dışa doğru kemiksi sivrileşme meydana gelişerek, elde kareleşme görünümü oluşabilir.

Başparmak kök eklem kireçlenmesi yakınmalar ortaya çıkmadan önce röntgen görüntüsüyle de saptanabilir. Hasta çok az ağrı hissetse bile, kireçlenmenin nispeten ilerlemiş durumuyla karşılaşılabilir. Bu kısmen, ağrılı parmağının uyum sağlaması için kişinin aktivitelerini değiştirmesi ile açıklanabilir. Ancak bu durum, elin daha az kullanılması ve güç kaybıyla sonuçlanabilir.

Başparmak kök eklem kireçlenmesinde tanı

Muayenede hastanın başparmak ile işaret parmağı arasındaki gücü (çimdik kuvveti) ile eklem hareketleri ve çevresel bağ dokularının durumu değerlendirilir.

Kireçlenmenin eklem ve kemik yapıdaki etkisini görmek için röntgen çekilir. Başparmak kök eklem kireçlenmesinin ilerlemiş durumlarında eklem aralığında daralma ve şekil bozukluğu görülür. Ayrıca ultrason ile KMK eklem çevresi yumuşak dokuların durumu değerlendirilebilir.

Başparmak kök eklem kireçlenmesi nasıl tedavi edilir?

Başparmak kök eklem kireçlenmesine bağlı yakınmaların günlük aktiviteler ile artıp artmadığı, ağrı durumu ve hastanın beklentileri birlikte değerlendirilerek tedavi yöntemine karar verilir. Ek olarak, hastalığın doğal seyri de tedaviyi etkiler. Bazı hastalar bu durumla yaşayabileceklerini fakat geçici bir ağrı hafiflemesi istediklerini söylerken, bazı kişiler ise elini bu haliyle kullanamadıklarını ve radikal bir yaklaşım istediklerini söyleyebilirler.

Başparmak kök eklem kireçlenmesi tedavisinde amaç;

– Ağrı, tutukluk ve enflamasyonu azaltmak

– Eklem hareket açıklığını korumak

– Eklem üzerindeki stresi azaltmak

– Elin işlevini arttırmak

– Kireçlenmeyi arttırabilecek nedenleri önlemek

Başparmak kök eklem kireçlenmesinde ameliyatsız tedavi

Başparmak kök eklem kireçlenmesine bağlı yoğun ağrının olduğu dönmelerde, hastaların el bilek ve başparmağı destekleyen atel kullanarak eklemi kısmen dinlenmeye almalarında yarar vardır. Beraberinde çeşitli ağrı ve enflamasyon giderici (NSAID) ilaçlar alınabileceği gibi, eklem içi kortizon enjeksiyonu da uygulanabilir. Bu enjeksiyonla ağrı ve şişlik azalsa da, kalıcı sıklıkla birkaç ay süren bir rahatlama sağlamaktadır.

Daha uzun süreli etki için eklem içi ve çevresine, hastanın kendi kanından elde edilen TZP (trombositten zengin plazma) enjeksiyonu yapılabilir. Özellikle ultrason eşliğinde eklem içine ve çevresel yumuşak bağ ve yumuşak dokulara yapılan TZP enjeksiyonu klinik olarak yüz güldürücü sonuçlar vermektedir. Duruma göre fizik tedavi ve egzersiz programı önerilebilir.

Başparmak kök eklem kireçlenmesinde cerrahi tedavi

Başparmak kök eklem kireçlenmesinde uygulanan cerrahi dışı tedavi yöntemleri ile ağrının giderilemediği ve işlev kaybının arttığı durumlarda ameliyat önerilir. Cerrahi işlem sonucunda genellikle mükemmel bir ağrı hafiflemesi sağlanır, ancak fonksiyon ve güç derecesinde değişkenlik görülebilir. Eklemin durumuna en uygun cerrahi yöntem konusunda ortopedi doktoru ile birlikte karar verilebilir. Bu ameliyatlar hastanede yatmayı gerektirmeyen, günübirlik yapılan cerrahi işlemlerdir. Ameliyat sonrası uygulanan tekniğe göre değişen zamanda ve süre ile fizik tedavi ve rehabilitasyon programı önerilir.

Başparmak kök eklem kireçlenmesinde uygulanan çeşitli cerrahi teknikler vardır;

Artroskopik debridman: Eklem kireçlenmesi fazla ilerlememiş olgularda, kapalı ameliyatla eklem içine müdahale edilir. Eklemin içindeki kıkırdak parçaları temizlenir.

Rezeksiyon artroplasti: Parmak kök eklem tabanını oluşturan trapez kemiğinin kısmi ya da tüm olarak çıkarılmasıyla birlikte, başparmağın yanındaki tendonun yeniden yönlendirilmesi işlemidir.

Eklem füzyonu: Eklemi oluşturan iki kemik uç uca dondurulur. Bu ameliyat ile eklem ağrısı giderilir, ancak hareket kısıtlılığı oluşur.

İnterpozisyonel artroplasti: Eklem yüzeyindeki aşınmış kısımlar çıkarılıp, araya fasya-tendon veya greft gibi gibi yumuşak doku koyularak yapılır. Ağrıda azalma olurken, hareketlerde kısıtlama olmaması avantajıdır.

Eklem implant ve protezi: İmplantlarla yapılan eklem ameliyatları bu durum için henüz çok güvenilir değildir. Yeni teknik ve implantlar konusunda çalışmalar devam etmektedir.

Sonuç

Başparmak kök eklem kireçlenmesi özellikle 40 yaş üstü kadınlarda daha sık görülen ve elin kavrama, tutma, çimdikleme benzeri hareketlerinde ağrı ve kısıtlamaya neden olan bir durumdur. Baş parmak ateli ve ultrason eşliğinde yapılan enjeksiyonlardan fayda görülür. Başparmak kök eklem kireçlenmesinde uygulanan cerrahi yöntemler ile de başarılı sonuçlar alınmaktadır.