Serebral palsi (SP), çocuklarda hareket ve gelişme bozuklukları ile birlikte duyu bozuklukları, görme ve işitme bozuklukları, zeka ve davranış bozuklukları, öğrenme güçlükleri ve ortopedik bozukluklar gibi ikincil problemlerin eşlik ettiği, önemli bir fiziksel engellilik nedenidir.
SP’li birçok çocuk ve ebeveynleri için tedavilerindeki en önemli hedeflerine bakıldığında; yürüme ve bağımsız hareket edebilme en başta yer almaktadır.
SP’li çocukların ebeveynlerinin çocuklarının şimdiki ve gelecekteki yaşamı için en önemli beklenti ve arzuları, yardımsız yürüyebilme yeteneğini kazanmalarıdır. Yürüme kapasitesi az olan çocukların fiziksel sağlık durumlarının da zamanla zayıflayabileceği bilinmektedir. Bu nedenle, SP’li çocuklarda yürüme fonksiyonunu elde etmek, korumak veya iyileştirmek rehabilitasyon ekibinin tedavi programında da öncelikli olarak yer verilir.
Uygulanan rehabilitasyon programları ve medikal tedaviler ile, SP’li çocukların % 60’ı yardımsız, % 10’u biraz yardımla yürüyebilecek duruma getirilebilir. % 30’u ise tekerlekli sandalyede, kazanabilecekleri maksimum bağımsızlık düzeyine ulaştırılmaya çalışılır.
Serebral palsili çocuklarda yürüme rehabilitasyonu yaklaşımı
Yürümenin eklem hareket kısıtlılıklarının (kontraktür) önlenmesi, kemik yoğunluğunun korunması ve kalp-damar-akciğer kapasitesini arttırması gibi, bilinen birçok fizyolojik ve fonksiyonel yararı vardır. Gezinme veya elektrikli tekerlekli sandalye gibi yardımcı teknolojilerin kullanımını ile sağlanan hareketlilik, çocukların akranlarıyla etkileşime girme ve çevrelerini keşfetme yeteneklerini geliştirirken, aynı zamanda psikolojik gelişimine de fayda sağlar.
Serebral palside yürüme rehabilitasyon programı ve tedavi başarısı, çocuğun klinik durumuyla yakından ilişkilidir. Tedavi öncesinde kapsamlı bir değerlendirmenin yapılması ve çocuğun fonksiyonellik düzeyinin belirlenmesi gerekir. Elde edilen bulgular ışığında, rehabilitasyon ekibi tedaviden beklenen sonuçlar konusunda aileyi daha doğru bir şekilde bilgilendirilebilir.
SP’li çocukların rehabilitasyon ve tedavi süreçleri boyunca, aileler ile sürekli iletişim halinde olunmalıdır. Çocuğun gereksinimleri, gelişim süreci, ailenin beklentileri, ailenin çocuğa karşı evdeki sorumlulukları hakkında iyi bir bilgilendirme ve takip, rehabilitasyonda başarının anahtarıdır.
Serebral palsi rehabilitasyonunda uygulanan Bobath yönteminin özellikleri nedir?
SP rehabilitasyonda en sık kullanılan hareket ve egzersiz tekniklerinden biri Bobath yöntemidir. Bobath yöntemi SP’li çocukları bireysel ihtiyaçları doğrultusunda değerlendirerek, hastanın gerçek yaşamda yaşına uygun aktiviteleri kazanmasına yardım etmeyi amaçlayan bir tedavi yaklaşımıdır. Fizyoterapistler tarafından uygulanan bu yöntem; anormal hareketleri önlemeye yönelik tutuşları ve normal hareketi ortaya çıkarmayı sağlayan hareketleri içerir.
Bobath yöntemi
- İstemsiz hareketleri en aza indirmeyi amaçlar.
- Çocuğun kişisel ihtiyaçlarına göre bir tedavi programı oluşturulur.
- Egzersizler oyunlar ile birleştirilerek çocuğun aktif katılımı sağlanır.
- Tek bir aktivite çalışmak yerine, aktiviteler iç içe ve karmaşık bir yapıda uygulanır.
- Birçok aktivite aynı anda çocuğun günlük yaşantısının içine geçirilerek çalışılır.
Serebral palsili çocuklarda denge ve koordinasyon eğitimi
Denge eğitimi çocuğun yeni öğrendiği her hareketin başlangıcında verilir. Ayağa kalkabilmek için önce oturma pozisyonunda dengeyi sağlamayı öğrenmek gerekir. Bu nedenle başlangıçta fizyoterapist eşliğinde çocuğa dengeli oturma becerisi kazandırılır. Daha sonra çocuk normal motor gelişim sürecine göre ayağa kaldırılır ve ayakta sabit durduğu pozisyonda yeniden bir denge eğitimi verilerek vücut farkındalığı ve derin duyu hissini geliştirilir. Sabit durma dengesi geliştikten sonra adım atma egzersizlerine başlanır. Adım atma egzersizlerinin yapılması kolaylaştıkça bu egzersizleri daha komplike hale getirmek, sabit zeminleri hareketli zeminlerle zorlaştırmak, çocuğun günlük yaşamında daha güvenilir bir yürüyüş koordinasyonuna sahip olması için önemlidir.
Yürüme becerisinin kazanılabilmesi için…
- Serebral palsili çocuklarda ve yürüme engelliliği olan tüm durumlarda, yürüme becerisi için öncelikle vücut farkındalığının kazandırılması gerekir. Bu da iyi bir denge eğitimi ve vücut duruş kontrolünün sağlanması ile başarılabilir.
- Çocuğun vücut farkındalığını ve ayak tabanı üzerindeki derin duyu hissini geliştirmek amacıyla, egzersizler farklı zeminler üzerinde gerçekleştirilebilir.
Serebral palside fonksiyonel yürüyüş eğitimi nedir?
Fonksiyonel yürüyüş eğitimi, yürüme becerisi kazanmak için hareketin tekrarına yönelik bir aktivite modelidir. Eğitimle birlikte yürüme yeteneğini geliştirilmesi, bağımsızlığın ve günlük yaşama katılımın artmasına katkıda bulunur. Fonksiyonel yürüyüş eğitimi, aynı hedefe sahip bir dizi farklı aktivitelerin uygulanmasını kapsar.
SP’li çocuk ve genç erişkinlerde, yürüme yeteneğini geliştirmek için uygulanan fonksiyonel yürüyüş eğitimi ile yürüme hızında ve kaba motor fonksiyonda klinik olarak önemli bir artış sağladığını bildiren çalışmalar vardır. Yürüme süresi ve dayanıklılığında ve hareketlilikte ek kazanımlar sağladığı gözlenmiştir.
Bu eğitim, normal zeminde yürüyüş eğitimini veya koşu bandı tabanlı destekli yürüyüş eğitimini içerebilir. Eğitime bir koşu bandının eklenmesi, standart yürüyüş eğitimi ile karşılaştırıldığında yoğunluğu artıran güvenli, kontrollü bir ortamda daha fazla adım atılmasına olanak tanıyan bir yöntemdir. Her iki yöntemde de kısmi vücut ağırlığı destek sistemlerinin kullanımı faydalı olabilir.
Kısmi vücut ağırlığı destek sistemleri bacaklardaki yükü azaltarak dik duruş ve yürüyüşü kolaylaştırmaya izin veren cihazlardır. Bunlar daha çok kendi kendine yürüyüş eğitiminin zor olduğu, motor fonksiyon düzeyi zayıf olanlarda ve yoğun destek gerektiren durumlarda kullanılır.
Tutarlı bir hareket modelini korurken daha fazla tekrarlı, daha uzun eğitim seanslarına izin vermek için, son 15 yılda yeni robotik rehabilitasyon teknolojileri ortaya çıkmış ve klinik ortamda giderek daha fazla uygulanmaya başlanmıştır. Sanal gerçeklik senaryolarının, özellikle de oyun tabanlı sanal gerçeklik uygulamalarının eklenmesiyle yapılan bu tür eğitimler, SP’li çocuklarda eğlenceli bir tedavi programı oluşturulmasına katkı sağlamaktadır.
Her çocuk bir umuttur. Umut varsa olanak da vardır.
Her çocuk gibi serebral palsili çocuklarımız da kişisel bağımsızlıklarını kazanma ve aktif bir yaşam sürme hakkına sahiptir.
Serebral palsi rehabilitasyonu ve hizmetlerimiz hakkında bilgi almak için bizimle iletişime geçebilir ve randevu alabilirsiniz.
Bilgileriniz için tesekkurler Benim oglumda serabral palsili 3 yaşında ellerinden tutunca yuruyebiliyor umarım ileride bağımsız olarak yürüyebilir şu ana kadar çok yok kar ettik.