Günlük hayatta, çaydanlık gibi bazı nesneleri tutup kaldırmaya çalışırken el bileğinizde ağrı hissettiğiniz oluyor mu? Kahve fincanını tutmaya çalıştığınızda elinizin eskisi gibi kuvvetli olmadığını hissediyor ve düşürecek gibi mi oluyorsunuz? Geceleri sizi uykudan uyandıran el uyuşması yaşıyor musunuz? Tüm bu rahatsızlıklar toplumda sık görülen ve elde sinir sıkışması olarak bilinen karpal tünel sendromu nedeniyle olabilmektedir.
Karpal tünel sendromu belirtileri genellikle el-el bileğinde ağrı, parmaklarda uyuşma ve karıncalanma şeklinde görülmektedir. Ancak, elde sinir sıkışması belirtileri aktivitelerinizi ve uyku düzeninizi etkilemeye başlamadan doktora başvurmanız gerekir. Karpal tünel sendromu tedavi edilmediğinde elde kalıcı sinir ve kas hasarına bağlı uyuşukluk, hissizlik ve güçsüzlük meydana gelebilmektedir.
İçindekiler
- Karpal Tünel Sendromu Nedir?
- Karpal Tünel Sendromu Neden Olur?
- Karpal Tünel Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
- Karpal Tünel Sendromu Tanısı Nasıl Koyulur?
- Karpal Tünel Sendromunda Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
- Ameliyat Dışı Tedavi Seçenekleri
- Karpal Tünel Sendromu Ameliyatı
- Hamilelikte Görülen Karpal Tünel Sendromu
Karpal Tünel Sendromu Nedir?
Genellikle elde sinir sıkışması olarak bilinen durumun tıptaki adı karpal tünel sendromudur. El bileğimizde bir tarafı kemiklerle diğer tarafı bağ dokusu ile kaplı tünel benzeri dar bir kanal bulunmaktadır. Bu kanal ‘’karpal tünel’’ olarak isimlendirilmektedir. Karpal tünel içinden geçen ve median sinir olarak bilinen sinir el parmaklarının hareketini ve özellikle ilk üç parmaktaki hissi kontrol eder. Karpal tünelin, içinden geçen median sinire baskı yapacak şekilde daralması sonucunda; elde ağrı, uyuşma, karıncalanma, güçsüzlük gibi şikayetlerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Ortaya çıkan bu tablo “Karpal Tünel Sendromu” olarak bilinmektedir.
Karpal Tünel Sendromu Neden Olur?
Elde sinir sıkışmasının nedeni tam bilinmemekle birlikte ortaya çıkmasına neden olan bazı durumlar söz konusudur. Özellikle ilerleyen yaş ve cinsiyet karpal tünel sendromu için risk faktörüdür. Karpal tünelalanı kadınlarda erkeklere göre nispeten daha küçüktür. Bu nedenle elde sinir sıkışması kadınlarda daha yaygın görülebilmektedir.
Karpal tünel sendromu nedenlerinden bazıları ve risk faktörleri şunlardır:
- Diyabet (şeker hastalığı),
- Hamilelik dönemi,
- Obezite (şişmanlık),
- El bilek bölgesi kırıkları,
- Romatoid Artrit gibi romatizmal hastalıklar,
- Hipotiroidizm (tiroid bezinin az çalışması),
- Karpal tünel içinde kitle oluşumu,
- Evde, işte, sporda tekrarlayan el-el bilek hareketleri,
- İşte titreşimli alet veya makine kullanımı.
Karpal Tünel Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
Karpal tünel sendromu belirtileri genellikle yavaş yavaş ortaya çıkmaktadır. Şikayetler zamanla belirginleşir ve giderek kötüleşir. Elde sinir sıkışması belirtileri tipik olarak aşağıdakilerden biri veya birkaçı şeklinde kendini göstermektedir:
- Avuç içi ve özellikle başparmak, işaret parmağı ve orta parmakta yanma, karıncalanma veya uyuşma hissi,
- Geceleri uykudan uyandıran, elini sallamakla kısmen azalan el ve bilek ağrısı, uyuşma veya karıncalanma hissi,
- El bileğini, araba kullanırken veya kitap okurken olduğu gibi, belirli bir pozisyonda sabit tutarken ortaya çıkan uyuşma ve karıncalanma hissi,
- El bileğinden yukarıya kola doğru yayılan ağrı,
- Ellerde ve parmaklarda güçsüzlük nedeniyle cisimleri tutmak veya kavramakta zorluk yaşanması,
- Örgü veya boyama gibi tekrarlayan hareketlerle ortaya çıkan uyuşma ve karıncalanma hissi,
- Karpal tünel sendromunun ilerlemiş olduğu durumlarda, başparmağın avuç içi tarafındaki kasta zayıflama sonucu çökme görünümü.
Elde sinir sıkışması belirtileri oldukça belirgin özelliklere sahiptir. Ancak benzer şikayetler oluşturabilecek başka nöropatiler (sinir bozuklukları) veya el osteoartriti (elde kireçlenme) gibi dejeneratif durumlar da vardır. Karpal tünel sendromu tedavisinde doğru adımları belirlemek için doktor tarafından muayene ve değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Karpal Tünel Sendromu Tanısı Nasıl Koyulur?
Elde sinir sıkışması (karpal tünel sendromu) teşhisi için öncelikle hastanın yakınma ve öyküsünün öğrenilmesi gerekir. Hastadan yakınmaların başlangıcı, süresi, şikâyeti artıran durumlar ve varsa diğer sağlık sorunlarını öğrenmek önemlidir. Ardından hastanın detaylı muayenesi yapılmaktadır.
Tanıyı netleştirmek için karpal tünel sendromuna özel bazı testler istenmektedir. Bu testlerle şikayetlerin artıp artmadığına bakılmaktadır. Motor ve duyu muayene ile kaslarda zayıflama ve elde duyu kusuru olup olmadığı araştırılmaktadır. Fizik muayene karpal tünel sendromu şüphesini destekliyorsa tanıyı kesinleştirmek için elektrofizyolojik testlere başvurulmaktadır. Elektromyografi yani kısaca bilinen ismiyle EMG tetkiki yapılmaktadır. Bu tanı yöntemi sinir iletim hızlarının ölçümü ve kasların gücünü değerlendirerek karpal tüneldeki sinir sıkışmasının derecesini belirlemektedir. EMG sırasında diğer bazı sinir ve kas hastalıkları da saptanabildiği için ayırıcı tanıda yol göstericidir.
Önemli bir nokta karpal tünel sendromunun boyun fıtığı, omurga, omuz veya dirsek kaynaklı ağrılardan ayırt edilmesidir. Hastanın el bileği dışında bu bölgelerle ilgili şikayetleri de varsa problemin asıl kaynağını belirmek amacıyla bu bölgelerin röntgen, manyetik rezonans görüntüleme (MR), ultrason gibi radyolojik görüntüleme yöntemleriyle değerlendirilmesinde fayda vardır. Karpal tünel sendromuna neden olan bir romatizmal hastalık, şeker hastalığı veya guatr gibi durumlarda çeşitli kan tahlilleri gerekmektedir.
Karpal Tünel Sendromunda Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Elde ağrı ve parmaklardaki uyuşmayı gidermek için karpal tünel sendromunun tedavisinde, ameliyat ve ameliyat dışı çeşitli tedavi seçenekleri vardır. Şikayetlerinize ve sinir sıkışmasının derecesine göre size uygun tedavi ile takibe başlanmaktadır. Karpal tünel sendromu tedavisinde amaç karpal tünel içerisindeki median sinirin sıkışmasına ve hasarlanmasına neden olan durumları azaltarak ortadan kaldırmaktır.
Ameliyat Dışı Tedavi Seçenekleri
Karpal tünel sendromu tedavisinde ameliyatsız tedavi yöntemlerinden bazıları şunlardır:
İstirahat: El bileğini zorlayıcı ve tekrarlı hareketlere bir süre ara vermek uyuşma ve ağrılı süreci hafifletecektir.
İlaç kullanımı: Ağrıyı ve sinir basısı kaynaklı ağrıyı azaltmak için çeşitli ilaçlar kullanılmaktadır. Ancak, ilaç tedavisinin asıl sorunu ortadan kaldırmadığı unutulmamalıdır. İlaçlar doktor önerisine göre kısa vadeli olarak kullanılabilir.
Bileklik kullanmak: El bilek ateli (bileklik), gündelik hayatta hareketler sırasında ve gece uyurken bileğin doğal pozisyonda kalmasını sağlar. Bilek ve çevresindeki kaslar, bağlar ve eklem ideal pozisyonda tutulmaktadır. Böylece, karpal tünel içerisinden geçen tendonlara ve sinire daha az baskı olmakta ve şikayetler azalmaktadır. Bilekliğin birkaç hafta boyunca gün içerisindeki aktivitelerde ve gece yatarken de kullanımı önerilebilir.
Soğuk uygulama: Karpal tünel sendromu tedavisinde uygulanan yöntemlerden biri de soğuk uygulamadır. Soğuk, el bileğindeki şişliğin azalmasını ve ağrı hissinin geçmesine katkıda bulunmaktadır. Gün içerisinde 3-4 defa 15-20 dakikalık süreyi aşmayacak şekilde soğuk uygulama yapılabilir. Cildinizde soğuğa karşı kızarıklık tarzı bir tepki oluşmaması için buzu doğrudan cilde temas ettirmemek gerekir. Soğuk paket ince bir havlu veya kılıf ile sarılarak uygulanabilir.
Günlük hayatta değişiklikler yapmak: Karpal tünel sendromuna bağlı yakınmalar çeşitli yöntemlerle kontrol altına alınsa da tekrarlamaması için, kişinin günlük hayatında bazı değişiklikler yapması veya alışkanlıkların değiştirmesi gerekebilir. Matkap gibi titreşimli aletleri kullananların yapılan işe daha sık ara vermeleri gerekmektedir. Ofis çalışanlarının bilgisayar kullanırken ergonomik klavye ve destekleyici mousepad kullanımını tercih etmeleri önerilmektedir.
Karpal tünele enjeksiyon tedavisi: Karpal tünel sendromunun tedavisinde dinlenme, bileklik kullanımı, soğuk uygulama ve ilaç tedavisi yanıt vermediğinde bileğe yani şikâyetin olduğu bölgeye iğne ile ilaç enjeksiyon tedavisi düşünülmektedir.
Fizik tedavi ve egzersiz: Karpal tünel sendromu tanısı koyulan hastalara ameliyat dışı tedavilerle birlikte fizik tedavi ve egzersiz programı önerilmektedir. Ayrıca, ameliyat sonrasında da gerekirse yine fizik tedavi programı uygulanarak, sinirin hareketliliği arttırılıp hastanın elini rahat kullanması sağlanmaktadır.
Karpal Tünel Sendromu Ameliyatı
Her hastanın karpal tünel sendromu ameliyatı olması gerekmez. Ameliyat dışı tedavi seçenekleri faydalı olmadığında, yakınmalar kısa sürede tekrarlamaya başladığında ve sinir sıkışmasına bağlı olarak başparmak çevresindeki kaslarda erime olması gibi ilerlemiş durumlarda karpal tünel ameliyatı bir seçenek haline gelmektedir.
Karpal tünel sendromu ameliyatında, el bileğinin iç tarafında yaklaşık 3-4 santimetrelik bir kesi yapılmaktadır. Ardından karpal tünelin üst duvarını oluşturan bağ dokusu gevşetilerek tünel içinden geçen yapıların serbest hareket etmesi sağlanmaktadır.
Genellikle lokal anestezi ile yapılan bu işlem sonrasında hasta aynı gün evine gider. 10-15 gün sonra dikişler alınmaktadır. Dikişler alındıktan sonra yara yerinde sertlik oluşmaması için bölgeye masaj uygulaması yapılması ve bileğin eklem hareket açıklığını yeniden kazanması içinse egzersiz programı önerilir.
Hamilelikte Görülen Karpal Tünel Sendromu
Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde (genellikle 6. aydan itibaren) vücutta el ve ayaklarda şişlik şeklinde kendini gösteren biriken fazla sıvı (ödem) el bileğindeki karpal tünel içinde baskı yaratarak tünel içinden geçen yapıları sıkıştırmaktadır. Karpal tünel içindeki median sinirin sıkışması; el ve parmaklarda uyuşma, karıncalanma ve ağrı gibi şikayetlerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır.
Doğum sonrasında vücutta ödemin azalmasıyla birlikte karpal tünel içindeki baskı da azalacağından genellikle yakınmalar geçmektedir. Nadiren ameliyat gerekebilir. Doğuma kadar olan süreçte şikayetleri azaltmak için bahsettiğimiz ameliyat dışı yöntemlerden istirahat etme, bileklik kullanımı, soğuk uygulama yapılması, uygun egzersizler ve bileği bükmeyi gerektiren hareketlerden uzak kalınması önerilmektedir. Karpal tünel sendromu birçok nedene bağlı ortaya çıkabileceği gibi farklı yakınmalara da neden olabilmektedir. Şikayetlerinizin karpal tünel sendromundan kaynaklandığından emin olmak ve tedavi seçeneklerinizi değerlendirmek için merkezimizi ziyaret edebilirsiniz. Bizimle iletişime geçebilir, soru ve yorumlarınızı paylaşarak merak ettikleriniz hakkında yanıt bulabilirsiniz
