Bel fıtığı en sık rastlanan omurga problemlerinden biridir. Sıklıkla bacak ve bel ağrısına bazen de hem bacak hem bel ağrısına neden olur. Ağır yük kaldırmak, yaş, fazla kilolar, genetik özellikler gibi birçok faktör bel fıtığına neden olabilir. Bel fıtığı olduğunu öğrenen çoğu hastanın aklına gelen ilk soru “Hemen ameliyat olmam gerekir mi?” olmaktadır. Bu sorunun yanıtını genellikle hastanın durumu ve yakınmaları belirler. Bel fıtığının çeşitli tedavileri olmakla birlikte ameliyat her zaman ilk seçenek değildir. Fıtığın şiddetine ve yakınmalarınıza bağlı olarak bel fıtığında ameliyatsız tedavisi de mümkündür.
İçindekiler:
- Bel Fıtığı Nedir?
- Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
- Bel Fıtığı Tedavisi
- Bel Fıtığında Ameliyatsız Tedavi Seçenekleri
Bel Fıtığı Nedir?
Bel fıtığı, iskelet yapımızın temel parçası olan omurga, vücuda şekil vererek ağırlığımızın çoğunu taşıyan bir köprü görevi görür. Omur denilen küçük kemikler birbiri ardına dizilerek omurgayı oluşturur. Omurga kemiklerimiz arasında ise birer yastıkçık görevi gören diskler bulunur. Diskler, iç kısmında yumuşak jel benzeri bir merkeze sahiptir ve yürümek, yük kaldırmak, dönme hareketleri gibi günlük aktiviteler sırasında omurga üzerinde oluşan basıncı emerek kemikleri korur. Peki bel fıtığı nedir? Disklerin fazla yüke maruz kalması veya yaşlanmaya bağlı yapılarının bozulması sonucu iç kısmında bulunan jel kıvamındaki maddenin bir kısmı dışarıya doğru itilebilir. Bu durum fıtıklaşmış disk, kısaca fıtık olarak tanımlanır. Diskin dışarıya sızma miktarı ve dışarıya çıktığı yer ortaya çıkan bel fıtığı belirtilerini ve şikayet tablosunu değiştirebilir. Fıtıklaşmış disklerin çoğu belde görülse de boyunda da fıtık meydana gelebilir. Fıtıkların %90’ının bel bölgesinde, kalan kısmının ise boyun ve sırt omurlarında oluştuğu bilinmektedir.
Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Bel fıtığı belirtileri, belde ve kalçada orta derecede bel ağrısından acil tıbbi bakım gerektiren yaygın uyuşma ve halsizliğe kadar geniş bir yelpazede değişiklik gösterir. Fıtıklaşmış disk belirtileri en yaygın olarak vücudun bir tarafında ağrı ve uyuşma, bel ve bacak ağrısı, geceleri veya belirli hareketlerle kötüleşen ağrılar, açıklanamayan kas zayıflığı şeklindedir.
Bel fıtık vakalarının büyük çoğunluğunda bel ağrısı altı hafta içinde geçer. Ancak kısa sürmesine rağmen ağrı dayanılmaz olabilir ve günlük faaliyetlere katılmayı zorlaştırabilir. Bazı durumlarda ise ağrı kronik bir hale gelebilir.
Fıtıklaşmış disk yakınındaki sinire baskı yapması ve/veya iltihaplanması sinir boyunca uzanan ağrıya neden olabilir. Bacağın arkası boyunca uzanan siyatik bacak ağrısının en yaygın nedenlerinden biri bel fıtığıdır.
Fıtıklaşmış disk bacaklara giden sinirlerin hemen çıkış noktasına baskı yapabileceği gibi bazen de doğrudan omurilik kanalımıza baskı yapabilir. Bunun sonucunda bel ağrısı, kalça veya bacak ağrısı, güç kaybı, bacaklara ve ayağa inen uyuşma, idrar kaçırma gibi omurga fıtığı belirtileri ortaya çıkabilir. Fıtığın sinir köküne veya kanala baskı yapmadığı durumlar ise daha hafif şikayetler olur ya da hiçbir bel fıtığı belirtisi olmayabilir.
Bel Fıtığı Tedavisi
Bel fıtığı tedavisinde fıtığın durumuna ve yakınmaların şiddetine göre ameliyat veya bel fıtığında ameliyatsız tedavi yöntemleri de bulunmaktadır. Bel fıtığı ameliyatsız geçer mi? Diye soruyorsanız; Fıtıklaşmış disk belirtileri ve yakınmaları çoğu altı hafta içinde kendiliğinden düzelir, bu nedenle hastalara genellikle ameliyatsız tedavilere başlamaları önerilir. Ancak önerilen tedavi, hastanın bulgularının şiddetine göre değişebilir. Bel fıtığı tedavisinde, ameliyat genellikle diğer ameliyatsız tedavi yöntemlerine cevap vermeyen hastalara önerilir. Şiddetli ağrı varlığında ve hasta ayakta durma veya yürüme gibi günlük işlevlerini sürdürmekte güçlük çekiyorsa, Hasta günlük yaşamını kısıtlayan ağrılar, kalça, bacak, ayak kaslarında güç kaybına veya uyuşma gibi nörolojik belirtiler yaşıyorsa, gayta ve idrar kaçırma veya yapamama varsa bel fıtığı ameliyatı bir seçenek haline gelebilir. Bu belirtilerin olmadığı durumlarda bel fıtığında ameliyatsız tedavi seçenekler önerilir.
Bel Fıtığında Ameliyatsız Tedavi Seçenekleri
- Bel Fıtığında İlaç Tedavisi: Bel fıtığında ilaç tedavisi bel fıtığını iyileştirmeye yönelik değildir, fıtığın neden olduğu şikayetleri azaltmaya yardımcı olur. Doktorunuz sinire baskı nedeniyle hissettiğiniz ağrıyı geçirmek için çeşitli ağrı kesiciler, kas gevşeticiler, cilt üzerine sürülen ağrı kesici jeller içeren bir reçete düzenleyebilir.
- Bel Fıtığında Fizik Tedavi: Bel fıtığında fizik tedavi uygulamaları önemli bir yere sahiptir. Ağrı kesici elektroterapi uygulamaları, sıcak uygulamalar, egzersizler, mobilizasyon yöntemleri fizik tedavi programı kapsamında uygulanabilir. Fizik tedavi doktorunuzun değerlendirmesi sonrası sizin için uygun rehabilitasyon programı ve seans sayısı belirlenir. Uygulanan tedavilerle sinir kökü üzerindeki baskı azaltılmaya çalışılır, ağrı nedeniyle gerginleşen kaslar gevşetilir, daha aktif ve ağrısız harekete ulaşıldığında ise kasları güçlendirme programına geçilir.
- Sıcak uygulama: Gün içerisinde bel bölgesine 4-5 defa 15-20 dakikalık sıcak uygulamak gerilen bel kaslarınızı gevşetecek ve daha rahat hareket etmenizi kolaylaştıracaktır. Sıcak su torbası veya sıcak pedler bunun için kullanılabilir. Şeker hastalarında bu uygulamaya dikkat edilmelidir. İleri şeker hastalarında cildin ısı algısı bozulduğundan farkında olmadan aşırı sıcak uygulanması ciltte yanık veya tahrişe neden olabilir.
- Yatak istirahati: Fıtığa bağlı ağrının şiddetli olduğu dönemlerde, ağrıyı kontrol altına almak için birkaç günlük istirahat önerilebilir. Ancak bu istirahat tüm gün yatmayı içermemelidir. Gün içerisinde belli aralıklarla kalkıp ev içerisinde dolaşmak, birkaç basit egzersiz yapmak kasları aktif olarak çalıştırır, dolaşımı artırır ve vücuda olumlu etki eder. İstirahat esnasında ise yan yatıp her iki bacağı karna doğru çekmek bu dönemlerde beli en rahat ettiren ve bel ağrısının rahatlamasına yardımcı olan pozisyondur.
- Günlük yaşam aktivitelerinin düzenlenmesi: Bel fıtığınız şu anda ameliyat gerektirecek ciddiyette olmayabilir ancak ileride de ameliyat adayı olmamak için omurga sağlığına dikkat edilmesi gerekir. Kendimize omurga sağlığımız için doğru alışkanlıklar kazandırmamız önemlidir. Yerden bir şey alırken doğru pozisyonda eğilmek, çalışırken omurgamıza binen fazla yükten kaçınmak, araç kullanırken doğru oturmak, doğru bir yatakta uyumak omurga sağlığı için dikkat edilmesi gereken önemli noktalardır. Sürekli oturmaktan veya bahçe işleri gibi sürekli öne eğilmeyi gerektiren aktivitelerden uzak durmak da önemlidir.
- Enjeksiyonlar: Bel fıtığında ameliyatsız tedavisine başvurulan yöntemlerden biri enjeksiyon tedavisidir. Omurga kanalı içine ya da ağrının kaynağı olan omurga seviyesine yapılan enjeksiyonlarla sinir kökleri etrafındaki baskı azaltılmaya çalışılır. Muayeneniz sonrası doktorunuz bu enjeksiyonlardan fayda görüp göremeyeceğinizi değerlendirir. Enjeksiyona karar verilirse aynı gün doktorunuz tarafından enjeksiyonunuz yapılır. Bu enjeksiyonlar hastanın durumuna göre belli aralıklarla tekrarlanabilir.
- Bel Fıtığı Egzersizleri: Omurga sağlığı için düzenli egzersiz yapmak oldukça önemlidir. Sağlıklı bir kas yapısı ile omurgayı desteklemek var olan problemleri telafi etmeyi kolaylaştıracak, yeni bir omurga problemi yaşamanızı da önleyecektir. Bel fıtığı egzersizleri program içerisinde germe egzersizleri, gevşeme egzersizleri, kuvvetlendirme egzersizleri, esneklik egzersizleri, aerobik egzersizleri yer alır. Doktorunuz ve fizyoterapistiniz sizin için uygun egzersiz programına karar verecektir. Bel fıtığı egzersizler kademeli olarak ilerletilerek ömür boyu devam edilmesi gerekir.
Bel fıtığında ameliyatsız tedaviler ve koruyucu tedavi yöntemlerinden ameliyata kadar farklı tedavi seçenekleri bulunur. Bel fıtığı tedavisi genel olarak yaşadığınız rahatsızlığın düzeyine ve diskin ne kadar yerinden kaydığına bağlıdır.
“Belim çok ağrıyor!”, “Öne eğilemiyorum.” “Kalçamdan ayağıma kadar uyuşma oluyor.” “Bel fıtığım varmış.” gibi yakınmalara bazen kendimizden bazen de çevremizden sıklıkla aşinayız. Ameliyat korkusu sizi bu şikayetlere katlanmak zorunda bırakabilir. Ancak her şikayetin kişiye özel bir çözümü olduğunu unutmayın. Bel fıtığında ameliyatsız tedaviler ve ameliyat tedavi seçenekleri var. Sizin için en doğru tedaviyi öğrenmek için kliniğimize başvurabilir, tedavi seçeneklerini birlikte değerlendirebiliriz.
