Boyun Kireçlenmesi: Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Seçenekleri

Kireçlenme denildiğinde aklınıza ağrıyan diz ve kalçalar geliyor olabilir. Ancak boynunuzda bir sertlik hissediyorsanız veya başınızı çevirdiğinizde ağrınız varsa, bu ağrının da boyun kireçlenmesi kaynaklı olabileceğini biliyor muydunuz?  

Vücudun geri kalanı gibi, boyundaki diskler ve eklemler de aşınma ve yıpranma nedeniyle hasar görmektedir.  Boyun kireçlenmesine bağlı gelişen boyun ağrıları toplumda yaygın olarak görülmektedir. Özellikle 60 yaşın üzerindeki kişilerin yarısından fazlasını etkileyebilmektedir. Boyun kireçlenmesinin ağrı ile beraber en sık görülen bir diğer belirtisi de boyunda sertliktir. Yazımızın devamında “Boyun kireçlenmesi belirtileri nelerdir?”, “Boyun kireçlenmesine ne iyi gelir?” ve “Boyun kireçlenmesi ameliyatı ne zaman önerilmektedir?” gibi soruların detaylı yanıtlarını bulabilirsiniz.

İçindekiler:

• Boyun Kireçlenmesi (Servikal Spondiloz) Nedir?
• Boyun Kireçlenmesi Belirtileri Nelerdir?
• Boyunda Kireçlenmesi Neden Olur?
• Boyun Kireçlenmesi Nasıl Anlaşılır? Belirtileri Nelerdir?
• Boyun Kireçlenmesi Tedavisi Nelerdir?
• Boyun Kireçlenmesinde Ameliyatsız Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
• Boyun Kireçlenmesinde Ameliyat Ne Zaman Önerilmektedir?

Boyun Kireçlenmesi (Servikal Spondiloz) Nedir?

Omurganız, üst üste yığılmış omur adı verilen kemiklerden oluşmaktadır. Servikal omurga (boyun) ise kafatasının tabanından başlayan yedi omurdan meydana gelir.

Boyun kireçlenmesi, servikal boyun bölgesini oluşturan 7 omurda görülmektedir. Her omur arasında; diskler, faset eklemler, kıkırdaklar ve bağlar bulunmaktadır. Kıkırdak zamanla yıpranır, diskler hacimlerini kaybeder ve kurur, bağlar kalınlaşabilir, kemiklerin kıkırdakla kaplı olmayan bölümlerinde sürtünme ve kemik çıkıntıları oluşabilir.

Servikal omurgadaki disklerin ve çevre yapıların özelliğini kaybetmesi sonucu oluşan aşınma ve yıpranmalar ise boyun kireçlenmesine neden olmaktadır.

Boyun kireçlenmesi yaygın olarak görülen bir sorun olmakla birlikte yaş ilerledikçe artabilmektedir. Özellikle ileri yaşlarda, 60 yaş ve üzeri bireylerin %85’inden fazlası boyun kireçlenmesinden etkilenmektedir.

Boyun Kireçlenmesi Belirtileri Nelerdir?

Boyun kireçlenmesi başlangıçta hiçbir belirtiye neden olmayabilir. Ancak belirtiler ortaya çıktığında boyun ağrısı ve boyun sertliği ile kendini göstermektedir. Bu ağrı zaman zaman artar ve azalır.

Örneğin kitap okumak, araba kullanmak gibi aktivitelerde uzun süre aynı pozisyonda durmaya bağlı olarak ağrılar artabilmektedir. Ancak bu tür ağrılar, genellikle dinlenme ile azalır.

En sık görülen boyun kireçlenmesi belirtileri:

• Baş ağrısı ve baş dönmesi,
• Boyun ağrısı ve boyunda sertlik,
• Omuzdan kola doğru yayılan ağrı,
• Boyundan ses gelmesi,
• Kas spazmlarıdır.

Peki, Boyun kireçlenmesi ilerlerse ne olur? Kireçlenmenin artması ve omurilik veya sinir köklerinin sıkışması halinde, boyun kireçlenmesi belirtileri daha ciddi nörolojik durumlara yol açmaktadır. Bu belirtiler;

• Kollarda, ellerde, bacaklarda veya ayaklarda; karıncalanma, uyuşma ve güçsüzlük,
• Denge bozukluğu ve yürüme zorluğu,
• Mesane veya bağırsak kontrolünün kaybıdır.

Eğer siz de yukarıdaki ciddi boyun kireçlenmesi belirtilerinden herhangi birine sahipseniz, vakit kaybetmeden bir ortopedi uzmanına başvurunuz.

Boyun kireçlenmesinde yaygın olarak görülen iki tür bulunmaktadır. Bunlar; radikülopati ve miyelopatidir.

Radikülopati, sinirin ana omurilikten ayrılan kısmı olan spinal sinir kökü etkilendiğinde meydana gelir. Genellikle, spinal sinir kökü üzerinde baskı, ağrı, halsizlik, uyuşukluk gibi boyun kireçlenmesi belirtilerine neden olmaktadır.

Miyelopati, yavaş yavaş ortaya çıkan ve omuriliği etkileyerek ciddi nörolojik sorunlara yol açabilen bir hastalık sürecidir. Boyun bölgesinde miyelopati gelişen kişilerde; ağrı, uyuşukluk, hissizlik, güçsüzlük, yürüyememe, idrarını tutamama gibi belirtiler görülmektedir.

Boyunda Kireçlenmesi Neden Olur?

İnsanlar yaşlandıkça, omurgayı ve boynu oluşturan yapılar yavaş yavaş aşınmaya ve yıpranmaya başlamaktadır. Bu aşınma ve yıpranmalara neden olan durumlardan bazıları ise şunlardır:

Disklerde Sıvı Kaybı: Diskler, boyun omurları arasında yastık görevi görmektedir. Yaş ilerlemesi veya travma sonucu diskin merkezinde bulunan jelimsi yapıdaki sıvı, özelliğini kaybetmeye başlamaktadır. Bu durum ise disklerin küçülmesine ve boyun omurları arasındaki kemiklerin sürtünmelerine neden olmaktadır.

Fıtıklaşmış Diskler: Omur aralarında bulunan disklerin dış kısmında çatlaklar görülmektedir. Bir diskin yumuşak iç kısmı, bu çatlaklardan dolayı sıkışarak omurilik ve sinir köklerine baskı yapabilmektedir.

Kemik Çıkıntıları: Diskler parçalandıkça vücut, omurgayı güçlendirmek için kemik üretebilmektedir. Bu kemik çıkıntıları ise bazen omuriliği ve sinir köklerini sıkıştırabilmektedir.

Sert Bağlar: Ligamanlar, kemiği kemiğe bağlayan kordon şeklinde bağlardır. Omurga bağları yaşla birlikte sertleşerek boyun hareketlerini kısıtlayıp, esnekliği azaltmaktadırlar.

Boyun kireçlenmesine neden olan risk faktörlerinden bazıları ise şunlardır:

• Yaş: Boyun kireçlenmesi genellikle yaşlanmanın bir parçası olarak ortaya çıkmaktadır.
• Meslek: Tekrarlayan boyun hareketleri, yanlış pozisyonda çalışma veya çok fazla baş üstü çalışma içeren işler sebebiyle boyundaki yapılarda zorlanma ve aşınma gelişebilmektedir.
• Boyun yaralanmaları:  Boyun yaralanmalarının boyun kireçlenmesi riskini artırdığı görülmektedir.
• Genetik faktörler: Bazı boyun kireçlenmeleri ailesel olabilmektedir.  
• Sigara Kullanımı: Sigara içmek artan boyun ağrısı ile ilişkilendirilmektedir.

Boyun Kireçlenmesi Nasıl Anlaşılır? Belirtileri Nelerdir?

Boyunda sertlik ve ağrı, boyun kireçlenmesinin en sık görülen belirtileri olsa da boyun kireçlenme tanısının konması için tek başına yeterli değildir.

Boyun kireçlenmesinin tespit edilmesi için deneyimli bir doktor tarafından muayene yapılması, belirtilerin değerlendirilmesi ve görüntüleme sonuçlarının incelenmesi gerekmektedir.

Muayene sırasında doktorunuz;

• Boynunuzdaki hareketleri inceleyecektir.
• Boyun bölgesinin spinal sinirler de veya omuriliğinizde baskı olup olmadığını öğrenmek için reflekslerinizi ve kas gücünüzü kontrol edecektir.
• Ellerinizi, kollarınızı kullanışınızı ve yürüyüşünüzü değerlendirecektir.
• Boyun kireçlenmesinin tam teşhisi için röntgen, manyetik rezonans görüntüleme (MR) ve bilgisayarlı tomografi (BT) gibi radyolojik tetkikler istenebilir.
• Boyun kireçlenmesinin sinir basısına neden olup olmadığı ve kaslara giden sinir sinyallerinin iletiminin kontrol edilmesi için elektromiyografi (EMG) tetkiki yapılabilir.

Boyun kireçlenmesinin erken teşhisi ve tedavisi, omurilik veya sinir basının neden olabileceği ciddi sorunların önlenmesi için son derece önemlidir.

Boyun Kireçlenmesi Tedavisi Nelerdir?

Kireçlenmeye bağlı boyun ağrısı ile mücadele eden pek çok kişinin aklında; “boyun kireçlenmesine ne iyi gelir, tedavi seçenekleri nelerdir ve tek seçenek ameliyat mıdır, gibi sorular bulunmaktadır.

Boyun kireçlenmesi tedavisinde tek seçenek ameliyat değildir. Ameliyat dışı çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bu yöntemlerin iyileşme sağlama hızı; hastanın yaşına, yakınmaların şiddetine, boyun omurlarının sağlığına ve boyundaki kireçlenmenin şiddetine bağlıdır. Boyun kireçlenmesi tedavisinin amacı; ağrıyı hafifletmek, olağan aktivitelerinizi sürdürmenize yardımcı olmak, omurilik ve sinirlerde kalıcı hasarı önlemektir.

Boyun kireçlenmesinde ameliyat dışı uygulanan tedavilerin her zaman kalıcı bir çözüm sağlayamadığını söyleyebiliriz. Bu yöntemler genellikle boyun sertleşmesi ve ağrısı gibi yakınmaları hafifletmekte ve kireçlenme belirtilerinin ilerlemesini yavaşlatmaktadır. Sinirlerde ve omurilikte kireçlenmeye bağlı bası veya sıkışma oluşmamışsa öncelikle koruyucu tedavilerin uygulanması önerilmektedir.

Boyun Kireçlenmesinde Ameliyatsız Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Ağrı Kesici İlaçlar

Ağrı kesici ilaçlar, boyun kireçlenmesine bağlı oluşan boyun ve kol ağrısının kontrol altına alınması için başvurulan yöntemlerden biridir.

Asetaminofen veya NSAID olarak bilinen yani steroid yapıda olmayan anti-inflamatuar ilaçlar, bu amaçla doktorunuz tarafından önerilebilmektedir. Boyun kireçlenmesi ilaçları ağrınızın hafiflemesini sağlamaktadır. Ancak, NSAID’lerin aşırı kullanımı; mide ülseri, böbrek, karaciğer sorunları ve kalp damar hastalıklarına neden olabilmektedir. Bu nedenle, hangi ilacı hangi dozda kullanacağınız doktor kontrolü ve takibinde olmalıdır.

Boyunluk

Boyun kireçlenmesi tedavisinde kullanılan çeşitli medikal boyunluklar, boyun omurga hareketlerinizi kısmen kısıtlayarak bu bölgenin dinlenmesini sağlamaktadır. Ancak, uzun süreli boyunluk kullanılması, kişinin boyun kaslarını zayıflatabilir ve boyun hareketlerinde tutukluğa neden olabilir. Bu nedenle kısa süreli kullanımı önerilir.

Sıcaklık

Boyun kireçlenmesinde ılık sıcak uygulamak ağrıyan boyun kaslarını rahatlatabilir. Bunun için ağrılı bölgeye 15-20 dakika havluya sarılmış sıcak su torbası koyulabilir veya ılık bir duş alınabilir. Boyunda aniden oluşan bir kas spazmı ve hareket kısıtlılığında ise o noktaya havluya sarılı buz ile masaj yapılabilir.

Fizik Tedavi

Boyun kireçlenmesi tedavisinde fizik tedavi, boyun çevresindeki kaslar ile bağları esnetmeye ve güçlendirmeye yardımcı olmaktadır. Siz de kireçlenme nedeniyle boyun ağrısı yaşıyorsanız doktorunuz fizik tedavi önerebilir. Fizik tedavi, zayıf veya gergin kasları güçlendirmeye ve germeye yardımcı olan özel egzersizler içermektedir.

Fizik tedavi programı, fizyoterapistiniz tarafından size en uygun şekilde belirlenmektedir. Ayrıca, evde uygulanması gereken boyun kireçlenmesi egzersizleri de hastanın yaşı, cinsiyeti, kilosu ve yaşam tarzına uygun olarak planlanmaktadır.

Boyun Bölgesine Uygulanan Enjeksiyonlar

Omurlar arasındaki faset eklemlerine, sinir kökleri çevresine veya omurilik kanal bölgesine çeşitli enjeksiyonlar uygulanabilmektedir. Enjeksiyonlar genellikle diğer tedaviler ile kontrol altına alınmayan ağrıyı hafifletmek için kullanılmaktadır.

Spinal Epidural Enjeksiyon: Sinir köklerini çevreleyen spinal kanalın epidural boşluğuna ilaç enjekte edilmektedir.

Faset Eklem Enjeksiyonu: Doğrudan etkilenen eklem içine yerleştirilen lokal anestezi ve kortikosteroid enjeksiyonudur.

Sinir Bloğu Enjeksiyonu: Ağrıyı engellemek için hedeflenen bir sinire veya sinir grubuna yakın bölgeye uygulanan ilaç enjeksiyon tipidir.

Ancak, boyun kireçlenmesi ve eklem hasarı ileri aşamadaysa, yakınmalarınız gittikçe artıyorsa enjeksiyonlar her zaman başarılı sonuç vermeyebilir ya da sadece geçici bir rahatlık sağlayabilir.

Boyun Kireçlenmesinde Ameliyat Ne Zaman Önerilmektedir?

Ameliyat dışı tedavi yöntemlerinin yetersiz kaldığı durumlarda ameliyat seçeneği değerlendirilir. Omurilik ve sinir sıkışmasına neden olan ileri derece boyun kireçlenmesinde de cerrahi tedavi gündeme gelmektedir. Cerrahi tedavide omurilik kanalına taşan ve sinir sıkışmasına neden olan dokular ile kemik çıkıntıları temizlenmektedir. Ayrıca omurların sağlıklı hareket etmesi için omurlar arasına disk protezi konulabilmekte veya her iki omur birbirine metal implantlar ile tutturulabilmektedir.

Doktorunuz belirtilerinizi, tıbbi geçmişinizi, röntgen, MR ve EMG gibi tetkik sonuçlarınızı değerlendirerek tedavi için ameliyat önerebilir. Boyun, omurga ameliyatlarından hastalar genellikle çekinse de ameliyatı ertelemek veya olmamak, omurilik ve sinir kökleri üzerinde daha fazla hasar ile sonuçlanabilmektedir.

Unutmayın ki, ameliyat öncelikle sizin verebileceğiniz bir karar olup iyileşmeye olan inancınız tüm tedavi sürecini etkilemektedir. Bu nedenle tüm bunlar göz önüne alınarak ameliyat kararının değerlendirilmesi önemlidir.

Eğer siz de boyun ağrıları yaşıyorsanız veya “boyun kireçlenmesine ne iyi gelir?” sorusuna yanıt arıyorsanız; boyun kireçlenmesi tedavi yöntemleri için bize ulaşabilir, sorularınızı bizimle paylaşabilirsiniz.