Skolyoz Nedir, Tedavisi ve Ameliyatı Nasıl Yapılır? Riskleri Nelerdir?

Skolyoz (Omurga eğriliği) dünyada milyonlarca insanı etkilemekte, Türkiye’de ise 2,5 milyondan fazla insanda görülmektedir. Her yıl binlerce çocuk skolyoz nedeniyle skolyoz korse tedavisine başlamakta, ciddi eğrilik söz konusu olan binlerce kişide skolyoz ameliyatı gerçekleştirilmektedir.

Bebeklikte veya erken çocukluk döneminde gelişebilen skolyozun başlangıç yaşı genellikle 10-15 yaşlarıdır. Sizde veya çocuğunuzda hafif dereceli bir omurga eğriliği olsa bile her zaman bir belirti fark etmeyebilirsiniz. Ancak, skolyozun erken teşhis edilmesi uzun dönemde yaşam kalitesi üzerindeki olumsuz etkilerini azaltabilir. Bu nedenle, skolyoz farkındalığı sadece ebeveynler için değil öğretmenler dâhil çocuklara değer veren tüm kişi ve kurumlar için de önem taşımaktadır. Ailelerin skolyoz belirtileri açısından çocuklarını takip etmeleri veya okullarda yapılan sağlık taramaları atılacak ilk adımlardan biridir.

Dünya genelinde skolyoz hakkında farkındalık yaratmak ve toplum bilincini artırmak için her yıl Haziran ayı Skolyoz Farkındalık Ayı olarak kabul edilmektedir. Şuan farkında olmasanız bile kendinizde veya çocuğunuzda omurga eğriliği olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Siz de skolyoz (omurga eğriliği) hakkında bilgi edinmek, skolyoz belirtileri ve tedavi yöntemlerini öğrenerek atacağınız adımları belirlemek için yazımızın devamını okuyabilirsiniz. Kendinizde veya çocuğunuzda skolyoz belirtisi olduğunu düşünüyorsanız uzman hekimlerimize danışabilirsiniz.

İçindekiler:

• Skolyoz Nedir?
• Omurga Eğriliği (Skolyoz) Neden Olur? Çeşitleri Nelerdir?
• Belirtileri Nelerdir?
• Tedavisi Nasıl Olur?
• Skolyoz Ameliyatı Nedir?
• Omurga Eğriliği (Skolyoz) Ameliyatı Nasıl Yapılır?
• Omurga Eğriliği (Skolyoz) Ameliyatı Riskli Midir?
• Skolyoz Ameliyatlarında Robotik Omurga Cerrahisinin Kullanımı
• Ameliyat Sonrası Hastalar Nelere Dikkat Etmelidir?
• Skolyoz Ameliyatı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Skolyoz Nedir?

Skolyoz (omurga eğriliği), omurganın yana doğru eğilmesiyle ‘’S’’ veya ‘’C’’ şeklini aldığı 3 boyutlu bir omurga şekil bozukluğudur. Vertebra, omurgayı oluşturan kemiklerden her birine verilen isimdir. İnsan omurgasında toplam 33 vertebra bulunur ve bunlar boyun (servikal), sırt (torasik), bel (lumbal), sakral ve koksigeal bölgelerde yer alır. Vertebralar (omur), omuriliği korur, vücut ağırlığını taşır ve hareket kabiliyeti sağlar.

Sağlıklı bir omurga yapısında eğilmemize ve hareket etmemize yardımcı olan doğal bir eğrilik vardır. Ancak, omurgamız olması gereken bu doğal eğriden daha fazla kıvrılarak yana doğru bir eğrilik oluşturduğunda skolyoz olarak bilinen durum ortaya çıkar (Resim 1).

Omurgadaki eğriliğin skolyoz olarak tanımlanabilmesi için en az 10 derecelik bir eğri olması gerekir. Bu açı aynı zamanda eğriliğin bir ölçüsü olan ‘’Cobb açısı’’ olarak bilinmektedir. 10 derece kadar hafif eğrilik olabileceği gibi 90 derece veya üzeri şiddetli durumlar da söz konusudur. Skolyoz tedavisi, omurga eğirliğin şiddetine göre planlanmaktadır ve esas amaç şikâyetlerin giderilmesidir.

Eğrilik omurganın herhangi bir yerinde görülebilir, ancak çoğunlukla sırt ve bel omurgasında meydana gelmektedir. Skolyoz doğuştan olabileceği gibi her yaş grubunda ortaya çıkabilmektedir. Ancak, en sık 10-16 yaş arasında ergenlik çağındaki çocuklarda görülmektedir. Bunların büyük bir bölümü ise nedeni bilinmeyen skolyoz tipidir (idiyopatik).

Omurga Eğriliği (Skolyoz) Neden Olur? Çeşitleri Nelerdir?

Omurga eğriliğinin (Skolyozun) nedenleri, türüne ve bireyin yaşına bağlı olarak değişebilir. Skolyozun başlıca nedenleri ve türleri şunlardır:

İdiopatik Skolyoz

En yaygın skolyoz türüdür ve nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bu tipin nedeni bilinmese de genetik faktörlerin önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. İdiyopatik skolyozun deformitenin geliştiği yaşa göre 3 çeşidi vardır (Tablo 1). Adolesan skolyozu (ergenlik dönemi skolyozu), tüm idiyopatik vakalarının yaklaşık %80’ini oluşturan en yaygın gruptur. Çünkü ergenlik dönemi, genel olarak hızlı büyümenin gerçekleştiği zaman dilimidir.

Tablo 1. İdiyopatik skolyoz türleri

Doğuştan (Konjenital) Skolyoz

Bu tür skolyoz, omurganın doğum öncesi dönemde anormal şekilde gelişmesinden kaynaklanır. Konjenital skolyoz, çevresel faktörler (örneğin hipoksi, alkol kullanımı, vitamin eksikliği, ilaçlar gibi) ve genetik faktörlerle ilişkilendirilmiştir. Ayrıca omurların normal şekilde birleşmemesi veya fazla omur oluşması gibi yapısal anomaliler sonucu ortaya çıkabilir.

Fonksiyonel Skolyoz

Omurga dışında bir nedenle (örneğin bacak uzunluk farkı veya enfeksiyon) eğirlik meydana gelir. Bu tür skolyozda omurga yapısında bozukluk yoktur, ancak fonksiyonel bir problem nedeniyle eğrilik oluşur. Altta yatan sebep düzeltildiğinde omurga eğriliği de düzelir.

Travmatik Skolyoz

Omurgaya alınan darbeler veya yaralanmalar da skolyoza neden olabilir. Kırıklar veya omurga travmaları sonucu omurgada deformasyon (şekil bozuklukları) gelişebilir.

Nöromusküler Skolyoz

Sinir sistemi, kas zayıflığı veya kas kontrol kaybı gibi nöromusküler hastalıklardan kaynaklanır. Serebral palsi, kas distrofisi, spinal kas atrofisi gibi nöromusküler hastalıklar bu tür skolyoza neden olabilir.

Degeneratif Skolyoz (Yetişkin Skolyozu)

Yetişkinlerde daha yaygın olan bu skolyoz türü, yaşlanma süreci ile birlikte omurgada meydana gelen dejeneratif değişiklikler nedeniyle oluşur. Genellikle dejeneratif disk ve/veya faset eklem kireçlenmesine bağlı olarak gelişir.

Diğer Nedenler

Osteoporoz, enfeksiyonlar, tümörler gibi durumlar da skolyoza neden olabilir.

Sonuç olarak, skolyozun nedenleri geniş bir yelpazede yer almakta olup genetik, doğumsal, nöromusküler ve dejeneratif faktörler gibi çeşitli etkenlerle ilişkilidir. Her bir türün nedenleri ve tedavi yaklaşımları farklılık gösterebilir.

Skolyoz Belirtileri Nelerdir?

Omurga eğriliği 10 derece ve üzeri olduğunda skolyoz olarak tanımlanmaktadır. Ancak 10 derecelik hafif eğriler genellikle bir belirti göstermez. Eğrilik 20 derece ve üzerine çıktıkça belirtiler fark edilmeye başlanır.

Ergenlik döneminde oluşan omurga eğriliğiniz varsa ve erken dönemde fark etmediyseniz yaşlanmayla birlikte skolyoz belirtileri geliştiğini fark edebilirsiniz. Çocuklarda omurga eğriliği sırt ağrısına çok fazla neden olmadığından skolyoz belirtileri takip edilmelidir.

Çocuklukta skolyoz belirtileri genellikle Resim 2’de de gösterildiği gibi şöyle sıralanabilir;

• Omuz eğriliği, omuz yüksekliklerinin farklı olması,
• Düzensiz kalça hizası,
• Çocuk düz durduğunda kolların vücudun yanında düz durmaması,
• Çocuk öne eğildiğinde sırtın iki yanının farklı yükseklikte olması.

Yetişkinlerde ise genellikle sırt ağrısı omurga eğriliğinin ilk belirtisi olmaktadır. Omurga eğrildikçe yakındaki sinirlere baskı uygulayarak güçsüzlük ve uyuşukluk gibi yakınmalara da neden olabilir.

Yetişkinlerde skolyoz belirtilerinden bazıları şunlardır (Resim 3):

• Omuz hizasının farklı olması,
• Düzensiz kalça hizası,
• Düzensiz bel hattı,
• Bacaklarda uyuşma, güçsüzlük veya ağrı,
• Dik durmada zorluk,
• Yorgunluk hissi.

Erken müdahale ile omurga eğriliği tedavisi başarılı sonuçlar vermektedir. Kendinizde, çocuğunuzda veya bir yakınınızda herhangi bir belirti fark ederseniz erken tanı ve tedavi için bize ulaşarak uzman hekimlerimize danışabilirsiniz.

Omurga Eğriliği Tedavisi Nasıl Olur?

Omurga eğriliği tedavisi sırt ağrısı gibi yakınmaların giderilmesi ve eğriliğin ilerlemesini önlemek amacıyla planlanmaktadır. Çoğu durumda 10-20 derecelik hafif eğrilik herhangi bir şikâyete neden olmaz ve doktorunuz eğriliğin ilerleyip ilerlemediğini görmek için belirli aralıklarla kontroller ister.

Omurganızdaki eğrilik vücut duruşunuzda gözle görülür bir deformiteye (şekil bozukluğu) veya sırt ağrısı gibi yakınmalara neden olmaya başladıysa ya da ilk tespit edildiğinde ciddi bir eğrilik söz konusuysa yaş, eğriliğin şiddeti, yeri ve ilerleme durumu, kemik olgunluğu gibi faktörlere göre farklı tedavi yöntemleri uygulanır.

Ameliyat dışında uygulanan bazı omurga eğriliği tedavisi yöntemleri şunlardır:

• Omurga eğriliği için korse,
• Fizik tedavi ve rehabilitasyon
• Omurga eğriliği egzersizleri,
• Schroth metodu. (Resim 4)

Çocuklarda büyümenin devam ettiği dönemde omurga eğriliği için korse kullanımı eğriliğin ilerlemesini durdurmaya yardımcı olabilmektedir.

Ciddi vakalarda ve cerrahi dışı tedavi tedavilere rağmen omurgadaki eğriliğin ilerlemeye devam ettiği durumlarda skolyoz ameliyatı seçeneği değerlendirilmelidir.

Skolyoz Ameliyatı Nedir?

Fizik tedavi, omurga eğriliği egzersizleri ve korse kullanımı gibi tedavilere rağmen omurgadaki eğrilik açısının artmaya devam ettiği durumlar söz konusu olabilir. Bu eğriliğin 45 derecenin üzerinde olduğu ciddi vakalarda skolyoz ameliyatı önerilmektedir. Skolyoz ameliyatı omurganın anormal eğriliğini düzelterek yakınmaları gidermek amacıyla yapılmaktadır. Skolyoz ameliyatı olası riskler ve komplikasyonlar nedeniyle son seçenektir. Ancak, cerrahi tedaviye ihtiyaç olduğunu gösteren işaretlerden bazıları şunlardır:

• Omurgadaki eğrilikten kaynaklanan sırt ve bacak ağrısının şiddetlenmesi,
• Ameliyat dışı tedavilerden fayda sağlanmaması,
• Omurgadaki eğrilin ilerlemesi (45 derecenin üzerinde olması).

İlerleyen omurga eğriliğinin tedavi edilmemesi ağrıların şiddetlenmesinin yanı sıra solunum güçlüğü gibi ciddi sağlık sorunları yaşamanıza yol açabilmektedir. Bu nedenle ameliyat kararını dikkatle değerlendirmeniz ve doktorunuzla birlikte sizin için en iyi seçeneği belirlemeniz önemlidir.

Omurga Eğriliği (Skolyoz) Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Skolyoz ameliyatı yapılırken kullanılan yöntemler kişiden kişiye farklılık gösterir. Örneğin, kemik olgunlaşması devam eden çocuklarda uzatılabilen sistemler veya ipli skolyoz ameliyatı ile omurga büyümesine uyum sağlayan cerrahi yöntemler uygulanabilmektedir.

Uzatılabilen sistemlerde omurga eğriliğini düzeltmeye yardımcı olmak için kullanılan çubuklar ve vidalar omurgaya sabitlenmektedir. Her 6-12 ayda bir omurganın büyümesine uyum sağlamak için cerrahınız çubukların uzunluğunu ayarlar.

Skolyoz ameliyatı için kullanılan yaygın yöntemlerden biri de spinal füzyon işlemidir. Bu teknikte omurga eğriliğini düzeltmek için iki veya daha fazla omur kemiği birleştirilerek tek bir kemik haline getirilmektedir. Cerrah, çubuk ve vidalar yerleştirerek omurganın düzeltilmesini sağlar. Ardından kemik grefti denilen küçük kemik parçalarını bu bölgeye bir yama gibi yerleştirir. Böylece omurga kemikleri bir araya gelir ve kemikler birlikte büyüyerek tek bir kemik halini alır (Resim 5).

Omurga Eğriliği (Skolyoz) Ameliyatı Riskli Midir?

Karar aşamasında skolyoz ameliyatı riskli mi sorusu en çok merak edilenlerden biridir. Omurga ameliyatları, sinir kökleri ve omurilik çevresinde gerçekleştiği için son derece hassas cerrahi işlemler gerektirmektedir. Ameliyat sırasında bir sinirin zarar görmesi nörolojik hasara ve felç gibi komplikasyonlara neden olur. Bu nedenle ameliyat kararında endişe duymanız oldukça normaldir.

Ana kan damarları ve sinirlere (omuriliğe) yakınlığı nedeniyle omurga ameliyatları bazı önemli riskler taşır. Skolyoz ameliyatı sonrası komplikasyonlar ve olası risklerin bilinmesi ameliyat süreci ve sonrası için son derece önemlidir.

Her türlü spinal cerrahide olabileceği gibi enfeksiyon, sinir hasarı, kan kaybı, bağırsak ve mesane sorunları gibi komplikasyonlar skolyoz ameliyatı riskleri arasındadır. Skolyoz cerrahisi ile ilişkili olan ek riskler ise omurga dengesinin kaybı, kemiklerin düzgün şekilde iyileşip kaynaşmamasıdır.

Skolyoz ameliyatı riskleri arasında şunlar yer almaktadır:

• Enfeksiyon
• Aşırı kan kaybı
• Derin ven trombozu
• Akciğerler ile ilişkili komplikasyonlar
• Mide ve bağırsak sorunları
• Sinir ve omurilik hasarı sonucu nörolojik komplikasyonlar
• Ameliyatta kullanılan vida ve çubuk gibi malzemelerin kırılması veya yerinden oynaması gibi sorunlar

Skolyoz ameliyatı sonrası komplikasyonlar arasında en ciddi durum nörolojik komplikasyonlar yani sinir sistemiyle ilgili risklerdir. Bu riskler his kaybı, bacaklarda ve ayaklarda güçsüzlük ve uyuşukluk, bağırsak ve mesane işlevinde bozulma ve felçtir. Bunlardan bazıları zamanla düzelebileceği gibi kalıcı durumlar da söz konusudur.

Nörolojik hasar ve felç nadir görülen riskler olsa da etkileri yıkıcı olabilmektedir. Bu nedenle olası risklerin farkında olmak ve seçeneklerinizi bilmek önemlidir.

Robotik Skolyoz Ameliyatı ve Omurga Cerrahisi

Omurga eğriliği ameliyatı risklerini en aza indirmek için ameliyatın yüksek hassasiyetle yapılmasını sağlayan modern teknolojiler geliştirilmiştir. Bu teknolojilerin en önemlisi robotik omurga cerrahisidir. Robotik omurga cerrahisinin kullanımı sayesinde günümüzde skolyoz ameliyatları çok daha güvenilir olarak uygulanmaktadır. (Resim 6)

Robotik omurga cerrahisi ile yapılan skolyoz ameliyatlarında;

• İmplant ve vida gibi cerrahi aletler en doğru şekilde yerleştirilmektedir
• Ameliyat yüksek doğruluk ve hassasiyet ile gerçekleştirilir
• Her hastanın kendi omurga anatomisine uygun ameliyat planı yapılır
• Böylece sinir yaralanması, felç gibi riskler en aza indirilmektedir

Omurga eğriliğinin ilerlemesini önlemek ve omurgadaki şekil bozukluğunu düzeltmek için skolyoz cerrahisi birçok hasta için fayda sağlar. Ancak, ameliyat için son kararı vermeden önce potansiyel riskleri ve bu riskleri azaltmak için en güvenilir seçenekleri doktorunuzla birlikte dikkatle değerlendirmeyi unutmayın.

Skolyoz Ameliyatı Sonrası Hastalar Nelere Dikkat Etmelidir?

Skolyoz ameliyat sonrası iyileşme süreci kişiden kişiye ve ameliyatın karmaşıklığına göre değişir. Ameliyatın türü, genel sağlık durumunuz, yaşınız gibi faktörler iyileşme sürecini etkilemektedir. Bu süreçte hastaların dikkat etmesi gereken bazı noktalar vardır. Örneğin, ilk birkaç hafta içinde eğilmemeli, yük kaldırmamalı, araba kullanmamalı, çok fazla fiziksel aktivitede bulunmamalısınız.

Skolyoz ameliyatı sonrası dikkat etmeniz gereken en önemli konulardan biri enfeksiyondur. Enfeksiyonu önlemek için ameliyat bölgesi temiz ve kuru tutulmalıdır. Ayrıca, ağrı ve enfeksiyon riskini önlemek için doktorunuzun reçete edeceği ilaçları düzenli kullanmanız gerekir.

Skolyoz ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıralayabiliriz:

• İlk zamanlarda bazı temel bakım ihtiyaçlarınızda ve günlük işlerinizde yardımcı olabilecek birinin yanınızda olmasını planlayın.
• Eğilme, ağır kaldırma gibi hareketlerden kaçının.
• Doktorunuz ameliyat sonrası korse önerdiyse düzenli olarak kullanmaya ve riskli hareketlerden kaçınmaya özen gösterin.
• Hastaneden taburcu olmadan önce evde uygulamanız gereken talimatlar verilecektir. Bu önerilere mümkün olduğunca uyum gösterin.
• Okul çağındaki hastalar genellikle ameliyattan sonraki bir ay içinde okula kısmen de olsa geri dönebilmektedir. Ancak beden eğitimi ve egzersiz gibi aktivitelere dönmek için doktorunuzun belirlediği zaman dilimine uymanız gerekir.
• Skolyoz ameliyatı sonrası ilk dönemlerde araç kullanılmamalıdır. Yoldaki çukurlar ve tümsekler ani hareketlere neden olabileceğinden tehlikelidir. İyileşmeye devam ettikçe doktorunuz araç kullanmanıza izin verecektir.
• Spinal füzyon ameliyatından yaklaşık 6 hafta sonra cerrahınız süreci değerlendirmek için röntgen çekimi isteyecektir. Buna göre devam edebileceğiniz veya kaçınmanız gereken aktivitelere karar verir.
• Yoğun fiziksel aktivite gerektirmeyen bir işiniz varsa ameliyattan 4-6 hafta sonra genellikle işe geri dönebilirsiniz. Ancak, daha yorucu işlere yeniden başlayabilmeniz için biraz daha zaman gerekebilir.
• Ameliyat sonrası dönemde kontrollerinizi takip etmeyi ve herhangi bir sorunuz olduğunda doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin.

Robotik omurga cerrahisi gibi son gelişmeler ile çoğu hasta daha çabuk taburcu olabilmekte, daha hızlı ve daha ağrısız bir iyileşme süreci yaşamaktadır. Robotik omurga cerrahisini Türkiye’de uygulayan tek merkez olarak konu hakkında bilgi almak için bize ulaşabilir ve seçeneklerinizi cerrahlarımızla birlikte değerlendirebilirsiniz.

Skolyoz Ameliyatı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Skolyoz ameliyatı gereken durumlarda tamamen size özgü ameliyat planlaması yapılmalıdır. Modern tıp ve teknolojik yöntemler omurga ameliyatıyla ilgili riskleri en aza indirse de her cerrahi girişimin olası riskleri olduğunu unutmayın. Bu nedenle, ameliyat hakkında korku ve endişelerinizi mutlaka ortopedi cerrahınızla paylaşın. Seçeneklerinizi değerlendirerek son kararı doktorunuzla birlikte verebilirsiniz.

Skolyoz (omurga eğrilikleri) şüpheniz varsa veya sizin için en doğru tedavi seçeneklerini araştırıyorsanız ayrıntılı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Benzer Yazılar:

Robotik Skolyoz Ameliyatı İle Yeni Bir Dönem Başladı Servikal Spondiloz Yük Kaldırırken Nelere Dikkat Etmeliyiz Skolyoz Egzersizleri ve Schroth Metodu