Ganglion kisti, eklem veya tendon üzerinde oluşan sıvı doku kitlesidir. Kıvamlı, şeffaf ve jelimsi sıvı şeklinde olan bu kitle bir tümör değildir. Çoğu zaman gözle görülen veya elle hissedilen kitle dışında bir belirti göstermemektedir. Özellikle el ve ayak bileğinde görülen ganglion kistlerinin yaklaşık %50’si zaman içerisinde kendi kendine geçmektedir. Ancak geçmeyen veya ağrıya neden olan kistlerin Ortopedi Uzmanı tarafından tedavi edilmesi gerekebilmektedir. Ganglion kisti nedir? El bileği kisti neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkındaki bilgilere yazımızın devamından ulaşabilirsiniz.
İçindekiler:
- Ganglion Kisti Nedir?
- Ganglion Kisti Belirtileri Nelerdir?
- El-Ayak Bileği Kisti Risk Faktörleri Nelerdir?
- Ganglion Kisti Nasıl Teşhis Edilir?
- Ganglion Kisti Nasıl Geçer?
- Ganglion Kisti Tedavisi
- Ganglion Kisti Ameliyatı
- Artroskopik Ganglion Kisti Ameliyatı Nedir?
Ganglion Kisti Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
- Ganglion Kistine Hangi Bölüm Bakıyor?
- El Kisti Ameliyatı Kaç Saat Sürer?
- Ganglion Kisti Ameliyatı Sonrası Sizi Neler Bekliyor?
- El-Ayak Bileği Kisti Ameliyatı Sonrası İz Kalır Mı?
- Ganglion Kisti Ameliyat Sonrası Tekrarlar Mı?
Ganglion Kisti Nedir?
Ganglion kisti, eklem veya tendon kılıfından kaynaklanan sert veya yumuşak bir kitledir. Kese şeklinde olan kitle; yoğun kıvamlı, akışkan ve jelimsi sıvı içermektedir. Belirli büyüklüğe ulaştığında elle hissedilir ve gözle görülebilmektedir. Ayrıca eklem veya tendon hareketine bağlı olarak büyüyüp küçülebilmektedir.
Ganglion kisti bir tümör değildir. Çoğunlukla zorlama ile ortaya çıkan ve zorlayıcı aktivitelerle boyutu büyüyen içi sıvı dolu bir kisttir.
Ganglion Kisti Belirtileri Nelerdir?
Ganglion kistleri, kas ve iskelet sistemimizde tendon ve eklem bulunan herhangi bir bölgemizde oluşabilmektedir. Örneğin; omuz eklemi, dirsek eklemi, kalça ve diz eklemi, el ve ayak bileği eklemi gibi. Ancak en sık el ve el bileği bölgesinde görülmektedir. Özellikle el bileğinin dorsal yani üst kısmında daha fazla gelişmektedir. Cilt altında ele gelen ganglion kistleri; düzgün sınırlı, sert, hafif yumuşak, ağrılı veya ağrısız olabilmektedir (Resim 2). Ayrıca parmak eklemleri arasında da görülen ganglion kistleri sert ve ağrılı kitleler oluşturabilmektedir.
Ganglion kisti belirli bir büyüklüğe ulaştığında çevre dokulara baskı yaparak bu bölgede ağrıya sebep olabilmektedir. Bunun yanı sıra çevre dokuya bası yaparak komşu bölgelerde de ağrı oluşturabilmektedir.
Örneğin; dizde oluşan ganglion kisti ele gelen bir şişlik meydana getirmezken, bası yaptığı sinire bağlı olarak bacak dış kısmında; uyuşma, yanma ve karıncalanma gibi belirtiler gösterebilmektedir. Ayrıca bir kitle olduğu için farklı durumların ayırıcı tanısının yapılması önemlidir. Bu nedenle bir Ortopedi Uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.
El Bileği Kisti Risk Faktörleri Nelerdir?
El ve ayak bileği kisti oluşumuna doğrudan etki eden faktörler bulunmamaktadır. Ancak bazı kişilerde oluşma ihtimali daha yüksektir.
- Cinsiyet ve yaş: Ganglion kistleri, her yaş grubunda görülmektedir. Fakat kadınlarda erkeklere göre daha fazla rastlanmaktadır. Ayrıca 20-50 yaş erişkin yaş grubunda daha sıklıkla görülmektedir. Eklemleri ve tendonları zorlayan spor veya mesleki aktivite yapan kişilerde ganglion kisti daha sık görülmektedir.
- Kireçlenme (Osteoartrit): El ve ayak eklemlerinde kireçlenme olan kişilerde ganglion kistinin görülme olasılığı daha fazladır.
- Eklem veya tendon yaralanması: Eklem ve tendon yaralanması sonrasında hasar gören eklem veya tendonlarda gelişme olasılığı daha yüksektir.
- Meslek: Mesleği gereği devamlı olarak el bileğini kullanmakta olan kişilerde de zorlanmaya bağlı ganglion kisti oluşabilmektedir (resim 3).
Ganglion Kisti Nasıl Teşhis Edilir?
Cilt altında eklemlere yakın bölgede ele gelen kitle şikâyeti olan hastalar, Ortopedi Bölümüne başvurmalıdır. Hastanın muayenesinde ganglion kisti çoğu zaman; sert, düzgün sınırlı, etraf dokuya yapışık olmayan ve cilt altında hareket edebilen bir kitledir. Ancak bazen sınırları düzgün ama daha yumuşak ve hareket edebilen bir kitle olarak da görülebilmektedir.
Ganglion kistleri yukarıda bahsettiğimiz gibi gözle görülebilir veya elle hissedilebilmektedir. Ancak bazen başka bulgularla görüntüleme istenen hastalarda da tesadüfen görülebilmektedir.
Ganglion kisti tanısı fizik muayene ile konulmaktadır. Bir yumuşak doku kitlesi olduğu için kemik dokuyu görüntüleyen röntgen tetkiki gerekli değildir. Manyetik rezonans görüntüleme (MR) tetkiki, tanıyı netleştirmek veya tümör şüphesi olan hastalarda ayırıcı tanı açısından gerekli olabilmektedir. Ultrason ise kitlenin damar kaynaklı bir yapı olup olmadığı veya içindeki sıvının değerlendirilmesi için kullanılmaktadır.
Ganglion Kisti Nasıl Geçer?
El ve ayak bileği kisti olan ancak; ağrı, yanma ve karıncalanma şikâyeti olmayan bir hastaya ganglion kisti tanısı koyulmuşsa; bunun iyi huylu bir kitle olduğu ve kendiliğinden geçme ihtimali olduğunu bilmelidir. Eğer şikâyetiniz yoksa ve görüntü olarak sizi rahatsız etmiyorsa herhangi bir tedaviye gerek yoktur.
Kist ismi akıllara tümörü getirse de ganglion kisti tümör değildir. Fakat kistin bir tümör olmadığını da size söyleyecek olan bir Ortopedi Uzmanıdır. Ganglion kisti tedavisinde; ameliyat dışı tedavi yöntemleri veya cerrahi tedavi seçeneklerine başvurulmaktadır.
Ganglion Kisti Tedavisi
Zaman zaman ağrıya neden olan el ve ayak bileği kistinde ameliyatsız tedavi seçenekleri uygulanmaktadır. Ancak herhangi bir şikâyete neden olmayan kistlerde takip de tedavinin bir parçasıdır.
İmmobilizasyon: El ve ayak bileğinin zorlanması ve aktivitesi, ganglion kistinde ağrıya ve büyümeye neden olmaktadır. Ganglion kisti tedavisinde etkilenen eklemin destek veya atel ile belli bir süre hareketsiz hale getirilmesi kistin küçülmesini ve ağrının azalmasını sağlayabilmektedir. Ayrıca geçici olarak ağrı kesici haplar veya merhem/krem/jel gibi lokal ağrı kesiciler de kullanılabilmektedir.
DİKKAT! Ganglion kistinin tedavisinde, sert bir kitapla vurarak kisti patlatma veya üstüne para koyup sarma gibi geleneksel yöntemler modern tıbbın olmadığı dönemlerde uygulanmaktaydı. Bu yöntemler oluşturabileceği hasarlar nedeniyle kesinlikle tavsiye edilmemelidir.
El ve ayak bileği kisti netice olarak bir kitledir ve tedavisi kistin patlatılması değil kistin kaynaklandığı eklemden veya tendondan tam olarak çıkartılmasıdır.
Aspirasyon: Ganglion kisti tedavisinde uygulanan en yaygın ameliyatsız tedavi yöntemlerinden biri ultrason eşliğinde kistin iğne ile aspirasyonu yani iğne ile kistin içindeki sıvının çekilmesidir. Aspirasyon özellikle ulaşılması kolay olan bölgelerde ve damar-sinir komşuluğu olmayan bölgelerde sık uygulanmaktadır. Yanlış bir tedavi yöntemi olmamakla birlikte tekrarlama ihtimali yüksek bir yöntemdir.
Ganglion Kisti Ameliyatı
Ganglion kisti ameliyatı, kistin bağlı olduğu eklemden veya tendondan cerrahi olarak tamamen çıkarılması işlemidir. Ameliyatı çoğu zaman açık olarak yani kistin üzerindeki deri ve yumuşak doku kesilerek kistin çıkarılması şeklinde uygulanmaktadır.
Ameliyat sonrası çıkarılan kitle, şüphe oluşturması halinde patolojiye gönderilebilir. Bu tamamen cerrahın tercihine ve rutin uygulamasına bağlıdır.
Artroskopik Ganglion Kisti Ameliyatı Nedir?
Artroskopik ganglion kisti ameliyatı, eklemlerde (genellikle el bileği, diz veya ayak bileği gibi) oluşan sıvı dolu kistik yapıları tedavi etmek için yapılan minimal invaziv bir cerrahi prosedürdür.
Artroskopik cerrahisi, eklemlerdeki sorunları teşhis etmek ve tedavi etmek için kullanılan bir cerrahi prosedürdür. Bu yöntemde, artroskop adı verilen ince, ışıklı bir kamera ve özel cerrahi aletler kullanılır. Artroskopi kelime anlamı olarak artro (eklem) ve skopi (tıpta organ görüntüleme) kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır. (Resim 7).
Artroskopik cerrahisi, eklemin içini küçük bir kesi aracılığıyla görüntüleyerek yapılır ve genellikle diz, omuz, el bileği, ayak bileği, kalça ve dirsek gibi eklemler üzerinde uygulanır.
Artroskopik cerrahilerin popüler olmasının ve yaygınlaşmasının birkaç ana nedeni vardır:
Daha Küçük Kesiler: Geleneksel açık cerrahiden daha küçük kesiler yapıldığı için, iyileşme süresi daha kısa olabilir ve enfeksiyon riskini azalır.
Daha Az Ağrı: Daha küçük kesiler ve daha az doku hasarı nedeniyle genellikle ameliyat sonrası daha az ağrı hissedilir.
Daha Hızlı İyileşme: Ameliyat sonrası hastalar genellikle daha hızlı bir iyileşme süreci yaşar ve daha kısa sürede normal aktivitelerine dönebilirler.
Daha Az Skar İzi: Küçük kesiler daha az yara izi (skar izi) bırakır. Estetik kaygılar taşıyan hastalar için bu, önemli bir avantajdır.
Daha Az Enfeksiyon Riski: Küçük kesiler, enfeksiyon riskini azaltır. Minimal invaziv bir yaklaşım, ameliyat sonrası komplikasyonların da azalmasına yardımcı olabilir.
Artroskopik ganglion kisti ameliyatında genellikle şu adımları içerir:
Hazırlık: Ganglion ameliyatı öncesi, bölge sterilize edilir ve genel anestezi uygulanır.
Artroskop Yerleştirme: Küçük kesiler yapılır ve artroskop, cerrahın eklem içini görmesini sağlayan kamera ve ışık kaynağı, eklem içine yerleştirilir.
Ganglion Kistinin Çıkarılması: Cerrah, artroskop rehberliğinde küçük cerrahi aletler kullanarak ganglion kistini çıkarır. Kistin kökünün de temizlenmesi, kistin tekrar oluşma riskini azaltır.
Kapatma: Kesiler kapatılır ve genellikle küçük bandajlarla kapatılır.
Artroskopik ganglion kisti ameliyatı, kistin ağrıya, hareket kısıtlılığına veya sinir basısına neden olduğu durumlarda tercih edilir.
Ganglion Kisti Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Ganglion Kistine Hangi Bölüm Bakıyor?
Ganglion kistleri el ve el bileğindeki yumuşak doku kitlelerinin %60-70’ini oluşturmaktadır Peki, yaygın olarak görülen Ganglion kisti hangi bölüm bakıyor? Bu soru çok merak edilen bir konudur.
Ganglion eklem veya tendon kılıfından kaynaklanan bir kitledir.
Ve yaygın olarak el ve ayak bölgesindeki görülmektedir! Bu nedenle ganlion kistleri bir eklem problemi olup kistin doğru tanı ve tedavisi için ortopedi ve travmatoloji doktorlarına başvurulması gerekmektedir.
El Bileği Kisti Ameliyatı Kaç Saat Sürer?
Ganglion kisti ameliyatı, kistin bulunduğu anatomik bölgeye göre değişebilmektedir. Ulaşılması kolay olan bölgelerin ameliyatları kısa süreli olurken damar ve sinir gibi önemli anatomik yapılara yakın olan ganglion kistlerinin ameliyat süreleri biraz daha uzun olabilmektedir.
Ameliyat süresini değiştiren diğer faktörler de (anestezi süresi, uyanma süresi vb.) göze alındığında net bir ameliyat süresi söylemek zordur. Fakat genellikle ameliyathaneye girişten çıkana kadar olan toplam süre toplam 1 – 1.5 saattir.
Ganglion Kisti Ameliyatı Sonrası Sizi Neler Bekliyor?
Ganglion kisti ameliyatı sonrası el ve ayak bileği bir süre bandajla istirahat pozisyonuna alınmalıdır. Bu hastanın ağrısını ve ameliyat sonrası ödemi azaltacaktır. Genelde dikişlerin alınma süresi el ve ayak için 14-15 gün olup dikişlerin alınması doktor kontrolünde yara iyileşmesine göre yapılmaktadır.
Dikişler alınana kadar yaraya su değdirilmemesi veya uzun süre su içinde kalmaması yara bakımı açısından önemlidir. Ayrıca pansuman değişimleri, haftada 2 ila 3 kez steril şartlarda yapılmalıdır.
El Bileği Kisti Ameliyatı Sonrası İz Kalır Mı?
Ameliyat sonrası dikiş bölgesinde iz kalması doğal bir sonuçtur. Bu iz, ufak bir çizgi veya koyu renkli ve ciltten kabarık şekilde de olabilir. Tabi ki ameliyat sonrası iz kalmasını belirleyen en önemli durum ciltteki kesinin büyüklüğüdür. Artroskopik ameliyat iki adet ufak cilt kesisi ile yapıldığı için fark edilmeyecek boyutta iz bırakmaktadır.
Ganglion Kisti Ameliyat Sonrası Tekrarlar Mı?
Ganglion kisti, iğne ile sıvının çekilmesi işleminde olduğu gibi eğer tamamen çıkarılamazsa tekrarlayabilir.
El ve ayak bileği ameliyatında kist, etraf dokulardan (damar, tendon, vb.) ayrılarak bağlı olduğu eklem kapsülünden veya tendondan çıkartılmalıdır.
Unutulmamalıdır ki tamamen çıkarılsa dahi aynı bölgede tekrar ganglion kisti oluşma olasılığı vardır. Ancak uygun teknik ile kistin patlatılmadan bütün olarak çıkarıldığı ameliyatlardan sonra ise tekrarlama olasılığı çok düşüktür.
Siz de el ve ayak bileği kisti belirtilerinden birine sahipseniz; tanı ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi almak için iletişime geçebilirsiniz. Ayrıca merak ettiğiniz soruları sosyal medya hesaplarımızdan bizimle paylaşabilirsiniz.
Ben yeni ameliyat oldum ve kistini zarı çok ince olduğu için çıkarılırken patladı fakat doktorum bunun olabilecek bir şey olduğunu söyledi bu 2. Günüm fakat elimde belirgin bir şekilde şişlik var bu normal mi?
Merhaba Helin Hanım öncelikle geçmiş olsun. Size yardımcı olmak isteriz. Fakat sağlık probleminiz ve süreciniz ile ilgili sizi doğru bilgilendirebilmemiz için öncelikle detaylı bir muayene sağlanması gerekiyor. Dilediğiniz zaman 0532 499 77 44 numaralı hattımızdan bizimle iletişime geçebilirsiniz. Sağlıcakla kalın.
Merhabalar benim sırtımız tam orta yerinde vardı 6 yıl önce ameliyat oldum ve yeniden çıktı ve çok ağrım var bir sorun olur
Merhaba Sakine Hanım öncelikle geçmiş olsun. Size yardımcı olmak isteriz. Gangliön kistiniz ile ilgili yakın zamana ait tetkiklerinizi bizimle 0532 499 77 44 numaralı hattımızdan paylaşmanız durumunda değerlendirme sağlayıp durumunuz hakkında sizi bilgilendirebiliriz. Sağlıcakla kalın.